Elisabeth Kopp
Elisabeth Kopp è l’emprima dunna che ha fatg part dal Cussegl federal svizzer (1984–1989). En rom da l’uschenumnada ‹affera Kopp› ha ella demissiunà anticipadamain. Pli tard è ella dentant vegnida declerada libra da tuttas inculpaziuns.
Emprimas experientschas politicas
modifitgarElisabeth Kopp è naschida ils 16 da december 1936 a Turitg, è creschida si a Berna ed ha studegià dretg a l’Universitad da Turitg. L’onn 1960 ha ella maridà Hans W. Kopp, era quel giurist, ed è sa domiciliada ensemen cun ses um a Zumikon (ZH).
Cur ch’il chantun Turitg ha dà il dretg da votar a las dunnas (1970) è ella vegnida elegida en il cussegl da vischnanca da Zumikon per la Partida liberaldemocratica svizra (PLD). Da 1974 enfin 1982 è ella stada presidenta da vischnanca da Zumikon.
L’onn 1979 è Elisabeth Kopp vegnida elegida en il Cussegl naziunal e reelegida quatter onns pli tard cun in resultat da sur 100 000 vuschs. L’onn 1984 è ella daventada vicepresidenta da la PLD.
Elecziun en il Cussegl federal
modifitgar
Il medem onn (1984) è Elisabeth Kopp vegnida preschentada sco candidata per il Cussegl federal. Las medias han bain entschet gia baud ina campagna encunter Kopp e crititgà oravant tut ses um. Ma curt avant l’elecziun ha il vent midà cun l’argument ch’ins na possia betg far responsabla ella per ils sbagls da ses um.
Ils 2 d’october 1984 è Elisabeth Kopp vegnida elegida sco emprima dunna en il Cussegl federal, e quai cun 124 da 244 vuschs. Ella è daventada parsura dal Departament da polizia e giustia ed ha refurmà la politica da fugitivs e dad esters. Medemamain è ella s’engaschada per ils dretgs da la dunna. L’onn 1988 è ella vegnida elegida sco vicepresidenta da la Confederaziun per l’onn 1989.
Il ‹scandal›
modifitgarL’‹affera Kopp› ha terminà andetgamain la carriera da l’emprima dunna en il Cussegl federal. Il ‹Beobachter› ha scrit l’avust 1988 che l’um da Kopp na haja betg paja correctamain la taglia. Il december dal medem onn ha questa pretaisa pudì vegnir declerada sco faussa. Medemamain fascheva Hans W. Kopp part da quel temp dal cussegl d’administraziun da la firma ‹Shakarchi Trading AG› ch’è vegnida inculpada da lavar daners. Cura che Elisabeth Kopp ha udì da quai ils 27 d’october 1988, ha ella telefonà a ses um e giavischà ch’el sortia da quest cussegl d’administraziun. Senza targlinar ha Hans W. Kopp dà suatientscha al giavisch da sia dunna.
Ils 4 d’october ha il Tages-Anzeiger publitgà grondas inculpaziuns vers la firma ed ha era menziunà il fatg che Hans W. Kopp era sa retratg be avant curt dal cussegl d’administraziun. Ils 12 da november han era ulteriuras medias dumandà suenter in eventual tip che Hans W. Kopp haja survegnì or dal departament. Schizunt l’Advocatura federala ha cumenzà ad ir suenter a questas novas.
Sut quest squitsch ha Cussegliera federala Kopp infurmà il Cussegl federal e silsuenter las medias davart il telefonat. Las medias han scrit entaifer paucas uras d’ina affera Kopp e pretendì sia demissiun pervia d’avair ignorà il secret d’uffizi. Tut las medias èn sa messas encunter Kopp ed han uschia creà in clima da hectica. La gasetta tudestga ‹Die Welt› ha gia scrit lura d’in «Kesseltreiben» en Svizra.
Malgrà che la populaziun sustegneva la Cussegliera federala, ha Kopp declerà ils 12 da december sia demissiun per la fin da favrer 1989. Ella ha dentant punctuà da «betg avair ina culpa giuridica ni morala» e ch’ella sa retiria «pervi dal clima, e betg pervi da la chaussa».[1] Suenter che las inculpaziuns èn idas vinavant e l’Advocatura federal ha cartì da vesair ina culpa, ha Elisabeth Kopp demissiunà gia ils 12 da schaner 1989.
La firma ‹Shakarchi› è pli tard vegnida declerada nunculpanta. Il favrer 1990 ha la Dretgira federala constatà che Elisabeth Kopp na haja betg violà il secret d’uffizi. Tuttina è ella restada anc ditg ina persuna spretschada ed ha chattà pir en il decurs dals davos onns ina tscherta reabilitaziun sociala.
Annotaziuns
modifitgar- ↑ Yvonne-Denise Köchli: Grosse Empörung – Vom ominösen Telefonanruf bis zum Rücktritt. Die Weltwoche, 4/2007 (Cronologia dals 27 d’october 1988 enfin ils 12 da schaner 1989).
Litteratura
modifitgar- Mich trifft keine Schuld. Elisabeth Kopp, erste Bundesrätin. Eine Dokumentation. Ringier Verlag, Zürich 1989, ISBN 3-85859-248-X.
- Catherine Duttweiler: Kopp & Kopp – Aufstieg und Fall der ersten Bundesrätin. Weltwoche-ABC-Verlag, Zürich 1989, ISBN 3-85504-121-0.
- Jeanne Hersch (ed.): Rechtsstaat im Zwielicht – Elisabeth Kopps Rücktritt. Verlag Peter Meili, Schaffhausen 1991, ISBN 3-85805-153-5.
- Werner Furrer: Die Affäre Schweizer Presse. Info-Public Verlag, Basel 1991, ISBN 3-906459-01-2.
- Esther Girsberger: Abgewählt: Frauen an der Macht leben gefährlich. Xanthippe, Zürich 1994, ISBN 3-9522868-2-6.
Film documentar
modifitgar- Andres Brütsch (reschia): Elisabeth Kopp – Eine Winterreise, 2007.
| Predecessur(a) Rudolf Friedrich |
Commember dal Cussegl federal 1984–1989 |
Successur(a) Kaspar Villiger |