Model:Artitgel da l'emna/2
Il 20avel tschientaner tutga tar l’epoca dal temp modern. El è surtut stà segnà da l’imperialissem, da las duas guerras mundialas sco er da la fin dals imperis colonials ch’èn resultads da quai e da la Guerra fraida. Medemamain è il tschientaner stà sut l’ensaina da la creschientscha exponenziala da la populaziun mundiala, da l’automatisaziun e digitalisaziun da process economics sco er da la polarisaziun tranter ils stadis industrials ed il Terz Mund. Er impurtantas tecnologias sco la materia sintetica, l’electronica, la navigaziun spaziala e l’antibiotica han midà il mund.
Blers scienziads na periodiseschan l’istorgia per ordinari betg tenor criteris puramain calendarics, mabain fixeschan las cesuras cun sa referir ad aspects politics, socials u culturals. Derasada vastamain è la tesa dal ‹lung 19avel tschientaner› ch’ha durà fin l’entschatta da l’Emprima Guerra mundiala (1914). Sco ulteriur punct d’inversiun vegn savens inditgada la Revoluziun d’october dal 1917. Parallelamain vegn il 20avel tschientaner er numnà il ‹curt 20avel tschientaner› ch’ha durà da la fin da l’Emprima Guerra mundiala fin la fin da l’Uniun sovietica e da sia sfera d’influenza ils onns 1989 fin 1991.