Oriundamain era il territori actual dal rumantsch populà da Celts e probablamain be dal tut en l'ost dal Grischun era da Rets. Davart ina pussibla classificaziun dals Rets e da lur lingua èn ins intscherts. Ins suppona dentant che la lingua dals Rets n'era betg ina lingua indoeuropeica. Constataziuns garantidas n’èn strusch pussiblas causa ils paucs e fragmentars testimonis da quella lingua e cultura. Ils pievels che vivevan sin il territori dal Grischun odiern èn vegnids suttamess durant la campagna militara dals Romans tras las Alps dal 15 a.C. Ils Romans han purtà la lingua latina en ils territoris suttamess (oravant tut en furma dal latin vulgar, il latin discurrì dal pievel e dals schuldads). Quant spert che la latinisaziun è lura succedida n'è betg dal tut cler. En mintga cas sto quest process avair cuzzà tschientaners, sco era en auters territoris periferics da l’imperi roman. A la fin dal temp antic eran, tenor las enconuschientschas actualas, las linguas preromanas apparentamain mortas ora ed igl èn restads be paucs pleds d'emprest en las linguas neolatinas modernas, sco per exempel en il rumantsch. Quests emprests sa refereschan surtut a la terminologia dal puresser ed a terms specifics dal champ da flora e fauna sco era a la descripziun da la cuntrada (exempel: crap) ed a toponims (nums da lieus).