Quest artitgel u questa secziun ha basegn d'ina repassada. Sche ti t'interesseschas per la tematica, pos ti al repassar e meglierar.

Motiv: Linguatg --Andreas (talk) 17:20, 30 mars 2014 (CEST)
Occitania
Blason occitan Bandièra occitana

L'Occitania e ina naziun sensa stadi situada quasi tutta en il stadi franzos nua ch'elle covra 32 departaments. Elle è discurrida en las suondantas regiuns administrativas: Aquitania, Limousin, Auvergna, PACA (Provenza, Alps, Costa d'Azur), Lenguadoc (senza il Roussillon da lingua catalana), Midi-Pyrénees ed en insaquants departaments da la regiun Rhône-Alpes (la Droma e l'Ardescha, plus in vart da l'Isera)

Charta da l'Occitania
Charta da l'Occitania

I dat anc ina val spagnola, la Val d'Aran / el Valle de Aran nua che la linga è uficiala cun il catalan ed il spagnol. La scola sa fa in occitan.

La lingua è diventada mez-uficiala en tredesch vals talianas situadas en ils Alps. La cunoschida staziun da sport d'enviern "Sanpeyre" è occitana, ed il sieu num è er occitan. En grafia occitana i fiss "Sant Pèire".

Il pajais entier fa enter 190 000 e 200 000 kilometers quadrats.

La populaziun è pitschna en cumparegliasun: be 17 miliuns e mez d'inabitants. Per exempel, la regiun Midi-Pyrénées è, ella suleta già de 45 800 km/q, pia pli bella che la Belgica, o la Svizra. Ma ella ha be 3 miliuns d'inabitants, ch'èn pauc en fatschia dels Belgas e Svizers.

Cultura modifitgar

L'escrivan occitan pli enconuschì en il munt è Frederic Mistral che ha retschet il Premi Nobel de litteratura il 1904. In fatg, quai era previs ch'egl l'hagia en 1900, l'onn cur che s'ha creà ils premis Nobel, mas la Frantscha ha intrigà per quai ch'ella nun vuleva betg qu'in premi Nobel recumpensass in autur franzos che na scriveva betg en franzos.

Malgrat quai, ha Mistral retschet il premi quater onns pli tard.

Nus essan anc bunamain quater miliuns che discurin en occitan, mas quai è vair che la magioranza avain tschuncanta onns u pli. Lura già bleras persunas avanzan la tschifra da in miliun da discurrents che correspund megler a la realità vischaivla.

Las duas organsaziuns culturalas occitanas èn: Lo Felibrige, associaziun creada da Frederic Mistral il 21 da Mai del 1854 e l'IEO (Institut d'Estudis Occitans) naschì suenter la secunda guerra mondiala.

Il num "felibritge" vegn dal num de ses commembers "li felibres" e quel num vegn el-sez d'ina errur populara.

En ina chansun pregaria la mamma dal Crist al chertga e al trova en il temple cun "li sefers, libres de la lèi" (il "sefers" cudeschs da la letg) Il fatg è che per la glieud dal pievel la parola ebraica sefer n'aveva betg significaziun e la glieud (ch'aprendeva las chansuns cun l'ureglia) scheva "li sèt felibres de la lèi" (il set "felibres" da la letg) senza savair quai ch'era in felibre. Ina sorta di savant.

Lura Mistral a prais puspè, voluntariamain, quella errur populara. Ils scrivents en Occitan èn diventads ils felibres.

Colliaziuns modifitgar