Revoluziun americana

Il term Revoluziun americana denominescha ils eveniments tras ils quals las tredesch colonias en l’America dal Nord èn sa decleradas libras da l’Empire britannic ed han proclamà lur independenza sco Stadis Unids da l’America. Sco punct da partenza dals eveniments revoluziunars vegn per ordinari inditgà l’onn 1763. Suenter sia victoria en la Guerra dals Franzos e dals Indians aveva la Gronda Britannia cumenzà a refurmar l’administraziun e l’imposiziun da taglia da sias colonias nordamericanas; quai ha bainprest mess ad ir là in moviment da protesta.

Illustraziun da la Boston Tea Party dal 1773

La ‹Decleraziun d’independenza› vegn preschentada al Congress continental (1776)

Il conflict è escalà en il decurs dals onns 1770, ha manà il 1775 a la Guerra d’independenza americana ed a la ‹Decleraziun d’independenza› formala dals Stadis Unids ils 4 da fanadur 1776. Sco term final dal temp revoluziunar vala per la gronda part dals istoriografs l’onn 1783, cura ch’ils Brits han stuì renconuscher lur terrada en la Pasch da Paris ed acceptar l’independenza dals Stadis Unids. Auters scienziads attribueschan a la fasa revoluziunara er ils onns che suondan fin a la ratificaziun da la constituziun dals Stadis Unids, ch’è anc oz en vigur, e la saramentaziun da George Washington sco emprim president l’onn 1789.

Origins, motivs a lunga vista e preistorgia (ca. 1600–1763)

A l’entschatta dals onns 1760 regnava la Gronda Britannia sur in grond imperi sin il continent nordamerican. Ultra da las tredesch colonias britannicas aveva la victoria en la Guerra da set onns attribuì a la Gronda Britannia l’access a la Frantscha nova (en il Canada), il Florida spagnol ed ils territoris dals Indians en l’ost dal Mississippi.

La Revoluziun americana stat a la fin d’in process preliminar ch’ha durà radund 150 onns. Perquai vegn l’emprim dà in sguard a la furmaziun da las colonias ed a lur structura da pussanza a la sava da l’epoca revoluziunara.

Las colonias americanas avant la Guerra da set onns

Process da furmaziun da las colonias americanas

Colonisaturs englais arrivan en l’America dal Nord

Ils 21 da november 1620 ha ina gruppa da puritans ch’eran emigrads per motivs religius en l’America suttascrit tar la sbartgada al Cape Cod in contract cun l’intenziun da determinar lur moda d’agir en la nova patria. Quest ‹Mayflower Compact› cun emprims tratgs democratics dueva pli tard esser decisiv per l’identitad americana.

En il decurs dal 17avel tschientaner era l’interess dals navigaturs europeics areguard il continent nordamerican creschì cuntinuadamain. Entant che la Spagna, la Frantscha ed ils Pajais Bass han be installà puncts da sustegn per il commerzi, ha l’Engalterra preferì d’endrizzar colonias fortifitgadas. Ils emprims piuniers colonisaturs, tar ils quals i sa tractava da navigaturs, persunas privatas u gruppas religiusas ch’avevan survegnì il dretg da colonisar tras autorisaziun roiala, han cuntanschì l’America a l’entschatta dal 17avel tschientaner.

La motivaziun da vart dals colonisaturs era fitg differenta e tanscheva da motivs religius sur la perspectiva da pudair acquistar terren fin a la speranza da pudair megliurar las cundiziuns da viver. En quest connex differenziesch’ins tranter motivs che manavan a l’emigraziun e motivs che promovevan l’immigraziun (uschenumnà model da la migraziun da push-pull).

Emprims colonisaturs ch’han cuntanschì il 1607 il continent american e ch’han fundà la colonia Jamestown en Virginia avevan surtut tschertgà l’aventura e la ritgezza. In ulteriur – e fitg enconuschent – exempel per la colonisaziun primara da l’America ha furmà l’immigraziun per motivs religius dals uschenumnads ‹babs pelegrins›, ina gruppa da puritans ch’era adina puspè vegnida en conflict cun l’ierarchia da la baselgia anglicana. Oriundamain avevan quests colonisaturs en mira da fundar en la Virginia in stadi liber religius; ma lur bastiment, la Mayflower, è la finala sbartgà bler pli al nord, en la colonia da Massachusetts da pli tard, a Cape Cod en vischinanza da la citad da Boston dad oz. Sco gia menziunà è vegnì reglà en in contract, il ‹Mayflower Compact›, co ch’ins intendeva da proceder areguard l’organisaziun da la nova colonia. A la testa da la Plymouth Plantation stevan represchentants da la baselgia che vegnivan elegids dals abitants. Gia en quest urden da baselgia democratic da la vischnanca puritana è da chattar il nuschegl dal maletg da sasez dals Americans da pli tard ch’è collià cun terms sco autodeterminaziun individuala, democrazia, libertad ed egualitad.

Relaziuns economicas

Ils colonisaturs contracteschan cun ils Indians

En il decurs d’ulteriuras undas d’immigraziun eran sa sviluppadas fin la mesadad dal 18avel tschientaner tredesch colonias americanas che suttastevan tuttas al domini da la curuna britannica. En il nord era sa furmada in’economia da farmas (surtut cun tirc e granezza); en il sid percunter prevaleva in’economia da plantaschas (cultivaziun da mangola, indigo, ris e tubac), en la quala eran engaschads sclavs afroamericans. Ils products che vegnivan cultivads en il sid dependevan fermamain da l’export ed eran uschia exposts a la dumonda creschenta u tschessenta d’ordaifer il continent. Sco terz element eran sa furmadas a l’Atlantic en las colonias en la part d’amez citads da port flurintas cun Boston a la testa. Il commerzi maritim furmava uss en general il pli impurtant sectur economic en la regiun da New England.

Gia da quel temp sa manifestescha ina divergenza d’opiniuns fundamentala tranter las colonias americanas e lur pajais d’origin. La Gronda Britannia resguardava las colonias surtut sco plazza da transtgargiada economica e funtauna da materias primas che duevan purtar profit e che suttastevan a l’autoritad da la curuna englaisa. Perquai sa sentiva quella era legitimada d’incassar taglias en las colonias. Ils Americans percunter resentivan las regulaziuns fixadas en ils ‹Navigation Acts› dal 1707 e l’‹Iron Act› dal 1750 sco restricziun da lur libertads economicas. Quest conflict d’interess latent dueva furmar in dals motivs centrals dal moviment d’independenza american. Suenter la Guerra da set onns è la curuna britannica stada pertutgada d’ina crisa da finanzas; las leschas da taglia ch’èn resultadas da quai han be anc pegiurà la situaziun ed effectuà la finala ch’il conflict e prorut a moda averta.

Relaziuns politicas ed administrativas – la crisa da l’ancien régime american

Gia avant la Guerra da set onns era la populaziun da l’America involvida vaira ferm en l’administraziun coloniala. Sper ils guvernaturs e cussegls dals guvernaturs che vegnivan nominads dal retg existivan chombras bassas (Lower Houses, uschenumnadas Assemblies) sco instanzas d’administraziun autonoma.

Oriundamain era bain previs che questas instituziuns hajan be ina funcziun represchentativa; ma en realitad han ellas obtegnì adina dapli pussanza politica. En in emprim pass las èsi reussì d’acquistar la controlla cumplessiva da las taglias. Tras quai èn ils funcziunaris roials vegnids en ina tscherta dependenza finanziala dals Lower Houses. La politica da taglia è numnadamain sa mussada sco med da pressiun politic effizient, dal qual tschertas colonias han tuttavia fatg diever.

Questa «politica dal squitsch finanzial» ha manà a lunga vista ad ina destabilisaziun dal domini colonial ed ha effectuà ina crisa da l’ancien régime american ch’è stada colliada cun ina sperdita d’autoritad dals guvernaturs englais. Las relaziuns da pussanza politicas èn sa spustadas pli e pli vers las chombras bassas; quellas han gudagnà adina dapli segirezza da sasez ed han cumenzà a sa considerar sco «procuraturs da las fatschentas politicas per propi». Tenor l’istoriograf Horst Dippel hajan quests pass vers in’administraziun autonoma augmentà en il temp prerevoluziunar las experientschas politicas, quai che saja stà da grond avantatg per las elitas revoluziunaras da pli tard.

Relaziuns socialas, identitad culturala e disparitads regiunalas

Elitas socialas

Entaifer paucs decennis è la grondezza media dals Americans creschida sur quella dals Europeans. En las colonias regiva ina bainstanza generala colliada cun pajas relativamain autas. En il sid dal pajais furmavan uschenumnads Gentlemen Farmers, gronds proprietaris da terren bainstants, l’elita politica. A Pennsylvania eran quai percunter ils Proprietary Gentry ed a Massachusetts ils giurists (Lawyers). Malgrà quai eran las differenzas socialas pli pitschnas ch’en l’Europa, nua ch’il sistem da stans partiva la societad en trais classas. E perquai ch’ils Americans vivevan en general sut cundiziuns relativamain bunas e disponivan d’in stadi giuridic egual per l’entira populaziun masculina, na vegnivan las differenzas socialas restantas er betg messas en dumonda.

Sclavaria

Sclavs utilisads en la producziun da tubac (1670)

L’excepziun furmava la posiziun giuridica dals sclavs afroamericans. Da questas forzas da lavur vegniva praticamain be fatg diever en il sid, quai ch’ha anc augmentà las differenzas regiunalas. Gia sin il transport nà da l’Africa era vegnì per la vita in terz dals sclavs; e sin las plantaschas dals stadis dal sid avevan quels da lavurar sut cundiziuns inumanas ed eran exponids permanentamain a discriminaziun ed exclusiun sociala. Uffants che colonists alvs avevan schendrà cun Afroamericanas vegnivan numnads colored e valevan sco «rassa da mendra qualitad».

Identitad culturala

Tenor l’istoriograf Willi Paul Adams vegnivan ils abitants da las colonias americanas considerads a Londra sco «subdits da segunda classa». Ils Brits consideravan sasez pia sco pievel superiur entaifer la Gronda Britannia. Da quai è d’ina vart resultà in tschert cumplex d’inferiuradad en las colonias americanas. Daspera hai però er dà la tendenza cuntraria, numnadamain quella da considerar sasez en las colonias sco pievel superiur; questa tenuta sa basava sin la cretta calvinistic-puritanic-protestantica vivida e sin il fatg che blers colonists eran animads d’in spiert da resvegl religius.

Svilups religius

L’Emprim grond resvegl (The First Great Awakening, durant ils onns 1730 e 1740) ha furmà la cuntinuaziun americana da moviments da resvegl europeics precedents. En il decurs da quest moviment è l’autoritad d’instituziuns religiusas vegnida messa en dumonda fermamain, surtut (ma betg sulettamain) quella da la Church of England. Il resvegl accentuava la conscienza e l’experientscha individuala sco impurtantas funtaunas d’inspiraziun religiusa. Questa tenuta cumpigliava er in ferm element da cumbat social: mintga uman pudeva cuntanscher la favur da Dieu, independentamain da sia derivanza sociala e da ses grad da furmaziun. Quai ha mess en dumonda a moda directa l’idea d’ina classa regenta munida cun cumpetenzas d’autoritad superiuras e dueva furmar in ulteriur fundament per las ideas revoluziunaras da pli tard. A medem temp è quest resvegl stà l’emprima experientscha communabla ch’ha tschiffà tut las colonias, da New England fin a las colonias da North e South Carolina. Ultra da quai sa sentivan ils puritans elegids da la providientscha d’eriger sin il continent nordamerican in ‹nov Jerusalem›. Per la gruppaziun religiusa dals quechers percunter, ch’era surtut sa domiciliada a Pennsylvania, dueva l’America daventar in lieu da refugi per minoritads religiusas purtà da l’idea da la toleranza.

Influenza da las ideas europeicas da l’illuminissem

Plaunsieu è er sa fatga valair la revoluziun scientifica dal temp modern tempriv. I regiva in clima fritgaivel da barat d’ideas e d’ina vasta activitad publicistica ch’ha avert novs champs da reflexiun. L’ovra tempriva da John Locke dueva furmar la basa per pensaders sco Montesquieu ch’èn vegnids recepids cun grond interess er en l’America. Las ideas deisticas d’intgins dals babs fundaturs e lur opiniuns areguard la furma da guvernar cunvegnenta avevan lur ragischs en l’illuminissem europeic e duevan furmar la basa per la separaziun da baselgia e stadi sco er per autras libertads. Las ideas da dretg natiral en la ‹Decleraziun d’independenza› sa basan per exempel sin John Locke, la separaziun da las pussanzas ed il sistem da la controlla reciproca (Checks and Balances) en la constituziun americana van percunter enavos sin la teoria dal stadi da Montesquieu (‹De l’esprit des lois›). L’illuminissem ha furnì ils fundaments teoretics necessaris per la Revoluziun americana. En furma dal moviment d’independenza american han las ideas da la teoria dal stadi e da la societad però gist er survegnì l’emprima giada ina concepziun politica concreta.

Punct da partenza: las relaziuns politicas e finanzialas suenter la Guerra da set onns

Guerra da set onns: Indians alliads arrivan en il champ dals Franzos

Crisa da finanzas

Da la Guerra da set onns è la Gronda Britannia resortida en la Pasch da Paris (1763) sco victura. La Frantscha ha stuì ceder sias colonias en l’America dal Nord (tranter auter il Canada) ed ha be retschet enavos sco recumpensa las inslas Martinique e Guadeloupe. A la Gronda Britannia eri bain reussì uschia da decider en sia favur il cumbat da pussanza sin il continent nordamerican; ma durant ils onns da guerra eran ils debits dal stadi creschids sin il nivel alarmant da 133 milliuns glivras sterlinas. Be ils tschains consumavan uschia 5 milliuns glivras l’onn.

Revolta da Pontiac

Ina guerra cunter ils anteriurs alliads indians da la Frantscha ch’eran sa revoltads cunter ils Brits (Revolta da Pontiac) ha gidà a pacifitgar – sche er betg a conquistar – ils pajais dal vest cunfinants.

Inabilitad da la regenza britannica

En vista a la situaziun da crisa economica ch’era resultada da la Guerra dals Franzos e dals Indians (sco che vegnivan numnads ils cumbats ch’han gì lieu en rom da la Guerra da set onns sin territori american) e da la Revolta da Pontiac èn refurmas economicas e politicas sa mussadas inevitablas. Il retg novcurunà, George III, ha perquai gì ensemen cun ses primminister Frederick North l’intenziun d’ordinar da nov sias possessiuns en l’America dal Nord. Per render ses imperi pli stabil e profitabel, è vegnida messa en vigur ina nova politica d’economia e da distribuziun dal pajais.

Blers dals problems n’ha la regenza britannica, saja quai la curuna u il parlament, betg percurschì baud avunda. George III era surdumandà en blers reguards cun la situaziun politica ed ha – tuttina sco il primminister u auters da ses ministers – savens reagì memia tard.

La via vers la rebelliun (1763–1773)

Situaziun avant il moviment d’independenza: La lingia da la proclamaziun dal 1763 sparta las tredesch colonias (cotschen) dal territori dals Indians che vegn resalvà da vart dals Englais (rosa)

Dispita pervi dal pajais en il vest

Sco mesira da la nova politica da distribuziun dal pajais è vegnida relaschada il 1763 da la Britannia ina proclamaziun roiala. En emprima lingia dueva quella – quasi sco reacziun tardiva sin la Revolta da Pontiac – gidar ad evitar ulteriurs conflicts tranter Indians e colonisaturs britannics. Senza consultar il parlament britannic aveva retg George III ordinà en questa proclamaziun che novas colonisaziuns e l’acquist da terren en territoris situads en il vest da las Appalachas sajan cunter la lescha, quai ch’ha limità fermamain ils territoris da colonisaziun che stevan a disposiziun.

Sin quai han las colonias reagì cun in’unda d’indignaziun: numerusas societads da speculaziun da terren e surtut colonisaturs han protestà vehementamain, «enstagl d’acceptar quest emprim pass vers la politica da reservats da pli tard». Pervi dal dumber creschent da cuntravenziuns, ch’ha bainbaud cuntanschì la quantitad da plirs millis cas, ha la proclamaziun roiala de facto pers ses effect intendì. Gruppas da colonists piuniers e da squatters, per exempel sut Daniel Boone, han surpassà cunter la veglia roiala il cunfin da proclamaziun ed èn sa battids sanguinusamain cun ils Shawnee ed auters pievels indians che vivevan en quests territoris.

Tuttina sco las refurmas economicas han er las regulaziuns da la proclamaziun roiala la finala betg gidà a megliurar las relaziuns tranter ils colonisaturs americans e lur pajais d’origin, mabain han be anc incità la situaziun tendida.

Dispitas economicas

Pervi dal bancrut statal smanatschant ha la curuna instradà il 1766 diversas mesiras economicas che duevan generar dapli entradas or da las colonias. Ins ha giustifitgà quest proceder cun far valair ch’ils colonists profitian dals avantatgs ch’ins haja cuntanschì tras la pasch. Blers Americans eran percunter da l’avis ch’els hajan fatg lur duair cun prestar servetsch en rom da la Guerra dals Franzos e dals Indians.

Teoreticamain aveva la Gronda Britannia gia regulà l’economia da las colonias tras l’acta da navigaziun e profità dal commerzi maritim; ma sur lung temp eri vegnì tolerà che questas leschas na vegnivan per gronda part betg resguardadas (uschenumnada nunobservaziun bainvulenta, salutary neglect).

Uss è però vegnì decretà che las leschas stoppian vegnir resguardadas severamain ed ordinà in dretg da perquisiziun illimità. Quai stueva svegliar la critica. L’onn 1761 ha l’advocat James Otis da Massachusetts pretendì avant dretgira che las ordinaziuns d’execuziun violeschian ils dretgs constituziunals. El ha bain pers il process, ma John Adams ha scrit pli tard: «En quest lieu e da quest temp è naschida l’independenza americana».

‹Sugar Act›

L’onn 1764 han il ‹Sugar Act› (lescha da zutger) ed il ‹Currency Act› (lescha da valuta) dal primminister britannic George Grenville chaschunà en las colonias difficultads economicas. Protestas han manà al boicot da martganzias britannicas. In pau a la giada è daventà popular il slogan «No taxation without representation» (naginas taglias senza represchentaziun). Cun quel sa referivan ils colonisaturs a lur brevs da fundaziun ed a la Magna Charta e vulevan far da savair che be ils parlaments da las colonias e betg il parlament dal Reginavel Unì haja il dretg d’incassar dad els taglias e taxas. En las colonias èn sa furmads comités da correspundenza che coordinavan tranter els la resistenza. Fin qua n’avevan las colonias betg mussà grondas tentativas da lantschar acziuns communablas. Ma las ordinaziuns da Grenville als han la finala manà ensemen.

‹Stamp Act› e ‹Declaratory Act›

Reacziun sin la lescha da bul en il ‹Pennsylvania Journal›

In term impurtant entaifer il moviment d’independenza ha furmà l’onn 1765. Cun il ‹Stemp Act› (lescha da bul) ha Grenville chatschà tras quel onn ina pussaivladad da finanziar l’alloschament da truppas en l’America dal Nord. La lescha da bul preveseva che tut ils documents uffizials, contracts commerzials, gasettas, prospects e chartas da gieu en las colonias stoppian esser munids cun in bul da taglia. Cun quai ha il Reginavel Unì fatg il pass decisiv d’incassar ina taglia directa entaifer las colonias, entant che la lescha da zutger precedenta aveva plitost furmà ina sort da taxa da duana.

Il protest cunter quest proceder ha tschiffà vastas parts da la populaziun. Tras la politica da taglia britannica èn las colonias s’alienadas adina pli fitg da lur pajais d’origin. En tut las colonias èn sa furmadas gruppaziuns patrioticas sco ils ‹Figls da la libertad› che s’engaschavan avertamain encunter l’execuziun da la lescha da bul. En consequenza da la ‹Virginia Resolution› ha la resistenza culminà en furma dal ‹Stamp Act Congress› (Congress da la lescha da bul) ch’ha tramess l’october 1765 ina nota da protestas al parlament. Quel ha respundì ils 18 da mars 1766 cun abrogar la lescha da bul, ma cun suttastritgar a medem temp en furma dal ‹Declaratory Act› (lescha da decleraziun) si’autoritad legala envers las colonias «en tut ils reguards».

‹Townshend Acts›

Las consequenzas èn bainspert sa fatgas valair. L’onn 1767 ha il parlament deliberà ils ‹Townshend Acts› (leschas da Townshend) ch’han introducì ina taglia sin tscherts bains dal basegn fundamental che vegnivan introducids da las colonias, inclusiv vaider, colur, plum, palpiri, tgirom, chapellas da dunnas, café e té. L’iniziant da questa lescha, il tresorier roial Charles Townshend, aveva previs ina part da questas entradas da taglia per finanziar ils schuldads ch’eran staziunads en las colonias americanas. Er ils colonists duevan pudair profitar uschia da lur pajament da taglia, per exempel en furma da protecziun militara dals cunfins vers il territori dals Indians. L’autra part da las entradas da taglia dueva però – cunter la veglia dals patriots americans – vegnir duvrada per pajar ils uffiziants britannics ch’eran en servetsch da la curuna.

Cumbain ch’i sa tractava oramai ‹be› d’ina duana sin bains importads, n’ha la gronda part dals whigs betg acceptà la lescha, e quai pervi dal segund intend d’utilisaziun menziunà. Ils represchentants colonials da Massachusetts han perquai appellà cun lur ‹Massachusetts Circular Letter› dals 11 da favrer 1768 da boicottar ils imports britannics. Il secretari colonial britannic Earl of Hillsborough ha bain admonì che las assambleas colonialas che suondian l’exempel da Massachusetts vegnian tuttas schliadas; tuttina han quellas approvà la circulara manifestond lur opiniun en furma scritta.

La situaziun da conflict s’engrevgescha e maina a la Mazzacra da Boston

Gia durant l’entira rebelliun era Massachusetts sa mussà sco la colonia americana cun il pli grond potenzial da revolta. Curt avant il 1770 è la situaziun a Boston sa radicalisada vinavant. Tranter auter è la ‹Liberty›, in bastiment dal commerziant colonial John Hancock, vegnida suspectada da far cuntrabanda ed è vegnida sequestrada ils 10 da zercladur 1768 da funcziunaris da duana. A medem temp è l’organisaziun Sons of Liberty creschida fermamain. Protests ravgentads sin las vias da la citad han gì per consequenza ch’ils duaniers han rapportà a Londra che Boston sa chattia en stadi d’urgenza. L’october 1768 èn dus regiments da truppas britannicas arrivads a Boston, quai ch’ha be anc augmentà las tensiuns.

Represchentaziun exagerada da la Mazzacra da Boston che dueva incitar a far resistenza

Quest svilup ha culminà ils 5 da mars 1770 en la Mazzacra da Boston: schuldads britannics dal 29th Regiment of Foot han sajettà en la massa agitada e mazzà tschintg persunas. Agitaturs revoluziunars sco Samuel Adams han tratg a niz quest schabetg per svegliar ina resistenza publica anc pli vasta. Suenter la tractativa avant dretgira dals schuldads, ils quals èn vegnids defendids da John Adams, è la situaziun però puspè sa calmada. Fin oz è sa mantegnida la denominaziun americana ‹mazzacra› per ils eveniments a Boston.

Las leschas da Townshend èn vegnidas revocadas il 1770; teoreticamain fissi pia stà pussaivel d’evitar ch’i vegnia spons ulteriur sang en las colonias. Ina da las taglias da la lescha da Townshend aveva la regenza britannica però laschà en vigur – quasi sco simbol per ses dretg d’imponer taglias en las colonias –, numnadamain la taglia sin il té. Per ils cumbattants per l’independenza, che faschevan valair decididamain il princip che be lur represchentants colonials dastgian incassar taglias, era er be ina taglia britannica ina da memia.

‹Tea Act›, Boston Tea Party ed il cumenzament da la Revoluziun

L’onn 1773 è la Cumpagnia britannica en l’India da l’Ost, ch’era dapi in decenni en possess dal monopol colonial, vegnida en difficultads finanzialas. In dals motivs per la crisa ha furmà il boicot en las colonias americanas, tras il qual in impurtant martgà da vendita è crudà davent. La raschun principala era però il fatg che la Cumpagnia s’appropriava cuntinuadamain novs territoris, quai che chaschunava gronds custs d’avertura. Sa drizzond la Cumpagnia sinaquai al parlament britannic per retschaiver sustegn finanzial, ha la partida regenta dals tories sut il primminister Lord North elavurà ina nova lescha.

Il ‹Tea Act› ch’è vegnì decretà sin quai preveseva ina midada da las determinaziuns areguard il commerzi maritim sco ch’ellas eran cuntegnidas fin qua en las ‹Navigation Acts›. A partir d’immediat pudevan navs da vitgira ch’avevan chargià té guntgir las inslas britannicas, uschia ch’ellas vegnivan distgargiadas da stuair pajar ils dazis correspundents. Tras quai pudeva il té vegnir importà en l’America a moda directa e bundant pli bunmartgà. La finamira da questa regulaziun era d’augmentar tras la reducziun dals pretschs la capacitad da cumpra da las colonias. L’effect da questa nova lescha è bain stà ch’ils pretschs da té da la Cumpagnia da l’India da l’Ost èn per part sa sbassads en las colonias sut quels da la rauba da cuntrabanda ollandaisa. Ma la creschientscha economica giavischada n’è tuttina betg s’accumplida: ils colonisaturs americans sa tegnevan er vinavant vi dal princip «No taxation without representation».

Il november 1773 èsi vegnì ad ina situaziun tendida cura che las trais navs da vitgira ‹Dartmouth›, ‹Beavor› ed ‹Eleanor› ch’avevan chargià té han bittà l’ancra en il port da Boston. Ils patriots americans ch’eran represchentads en l’administraziun da la citad tras Samuel Adams han fatg tut il pussaivel per impedir ch’ils bastiments vegnian stgargiadas. Da l’autra vart ha er il guvernatur britannic Thomas Hutchinson dà suenter gnanc in jota. El ha dà in ultimatum ch’ha pretendì dals trais chapitanis da stgargiar lur navs fin ils 16 da december 1773. La saira dals 16 da december è la situaziun escalada: En vista a la stgargiada che dueva cumenzar mintga mument, èn aderents da l’organisaziun ‹Sons of Liberty› ids a bord dals trais bastiments ed han bittà en il batschigl dal port té en la valita da 10 000 glivras (ca. 700 000 euros). Quest eveniment, che dueva entrar en l’istorgia sco Boston Tea Party, marchescha il cumenzament da la Revoluziun americana.

Dal cumenzament da la Revoluziun americana a la ‹Decleraziun d’independenza› (1774–1776)

‹Coercive Acts›

Purtret da Lord North, primminister da la Gronda Britannia dal 1770 al 1782

Sco mesira penala suenter la Boston Tea Party ha la regenza britannica sut Lord North decretà la primavaira 1774 ina retscha da tschintg leschas che duevan metter in cler signal cunter il moviment d’independenza american. Surtut duas da las tschintg leschas sa drizzavan directamain cunter ils eveniments ch’avevan gì lieu en la colonia spezialmain rebellanta da Massachusetts:

• Cun il ‹Boston Port Act› che preveseva da serrar il port da Boston dueva il commerzi maritim a Boston vegnir bloccà dal tuttafatg.

• Ed il ‹Massachusetts Government Act› ha dissolvì il dretg da reuniun da las regenzas localas a Massachusetts e schlià tras quai l’autodeterminaziun politica da la colonia. Questa lescha steva uschia a medem temp en cuntradicziun cun las libertads fixadas en il document da fundaziun da las colonias.

Las determinaziuns èn però idas bundant pli lunsch che da be vulair reagir sin la resistenza a Boston:

• L’‹Impartial Administration of Justice Act› ha pussibilità da transferir cumpetenzas da giurisdicziun colonialas sin autras dretgiras dal British Empire.

• Il ‹Quartering Act› ha obligà ils colonists americans da metter a disposiziun quartier als schuldads britannics.

• Ed il ‹Quebec Act› ha attribuì vastas parts dal territori dad Ohio a las colonias da Québec ch’eran per gronda part da lingua franzosa e catolicas. Ultra da quai ha el puspè introducì en questas regiuns il dretg civil franzos e prescrit da tolerar ils catolics.

Sco gia pli baud ha quest agir che dueva demonstrar pussanza fallà la noda. Ils Americans patriotics èn sa sentids confermads en lur tenuta sceptica envers l’‹arroganza imperiala› da la Gronda Britannia, uschia ch’il foss tranter il pajais d’origin e las colonias è anc daventà pli grond. Gia baud èn ils ‹Coercive Acts› (coercive: sforz, med repressiv) vegnids renumnads en il linguatg dal pievel – e quai surtut a Massachusetts – en ‹Intolerable Acts›.

L’emprim congress continental

Suenter in’emprima fasa da discussiuns cuntraversas entaifer las colonias davart ils avantatgs e dischavantatgs d’ina instanza guvernativa communabla, èn la finala sa fatgs valair ils propugnaturs d’in tal gremi surordinà. Ils 5 da settember 1774 ha gì lieu l’emprima radunanza dal Congress continental; a quel èn sa participads 56 delegads da 12 colonias. Oravant eran vegnids elegids en las singulas colonias ils delegads che las duevan represchentar en il Congress. Sulettamain Georgia ha desistì da sa participar a la reuniun, damai che la colonia dependeva da quel temp dal militar britannic per dumagnar in conflict da cunfin cun ils Indians.

En il Congress èn sa cristallisadas duas tenutas principalas: la colonia radicala Massachusetts vuleva manar ina guerra cunter il pajais d’origin per metter tras ils interess americans; las colonias dal sid che dependevan pervi da lur economia da plantaschas dal commerzi britannic vulevan percunter proceder a moda bler pli moderada. D’ina ruptura definitiva cun il pajais d’origin n’ha però anc nagin discurrì da quel temp publicamain.

Il resultat central da l’emprim Congress continental ha furmà il boicot general da rauba britannica. Avant avevan ils delegads formulà ina decleranza areguard ils dretgs da las colonias americanas ed enumerà tut las cuntravenziuns dal pajais d’origin cunter ils dretgs postulads. Il commerzi dueva perquai vegnir sistì enfin ch’il parlament britannic era pront da retrair ils ‹Coercive Acts› ubain d’als restrenscher. Entant che l’import da rauba britannica è immediat vegnì interrut, dueva la lescha davart la fin da l’export vers la Gronda Britannia entrar en vigur ils 10 da settember 1775. Per controllar l’execuziun da questas decisiuns èn vegnids instituids Committees of Inspection (comités d’inspecziun).

Avant che l’emprim Congress continental è ì dapart, han ils delegads fatg preparativas per ina segunda reuniun che dueva avair lieu il matg 1775. Plinavant han ins formulà brevs drizzadas directamain al retg Georg III, il qual era tenor l’avis da la gronda part dals colonists senza culpa. E per finir è la populaziun vegnida intimada da furmar milissas.

Ils cumbats da Lexington e Concord

Charta dals moviments militars en la regiun da Lexington e Concord

Confurm a l’opiniun dal Congress continental èn sinaquai vegnidas instradadas entaifer las colonias americanas preparativas militaras. La regenza britannica sut Lord North ha però insistì sin ses curs autoritar e confruntativ. Las tensiuns duevan vegnir mitigiadas tras ina retscha d’acziuns andetgas (uschenumnads Powder Alarms), en il rom dals quals las milissas britannicas duevan discharmar la populaziun. En il fratemp ha il guvernatur da Massachusetts Thomas Gage, ch’era a medem temp general da las truppas britannicas staziunadas al lieu, survegnì instrucziuns dal minister da l’intern, Earl of Dartmouth: cun scriver dals 14 d’avrigl 1775 ha quel cumandà a Gage da rumir ils magasins d’armas a Concord, en vischinanza da Boston, e da laschar metter a ferm ils manaders dals rebels. Da l’existenza da quests magasins era Dartmouth vegnì a savair tras spiunascha.

Sin ina tala acziun militara aveva la populaziun da Massachusetts spetgà gia daditg. En cas d’ina attatga aveva il Congress continental numnadamain statuì il sustegn da tut las colonias. A medem temp dueva però valair la devisa «da mantegnair il sang fraid e da s’abstegnair da mintg’acziun che pudeva vegnir interpretada sco agressiun». La finala gievi er per ina dumonda simbolica: i duevan esser ils Brits a dar chaschun tras provocaziun da far diever da la forza.

Cura che las emprimas truppas britannicas sut litinent Francis Smith èn partidas la saira dals 18 d’avrigl 1775 da Boston vers Concord, eran ils Americans semtgads. Ils dus patriots Paul Revere e William Daw èn chavaltgads ordavant ad avertir la populaziun al lieu.

L’autra damaun èn las truppas britannicas fruntadas a Lexington sin ils emprims milissiunaris sut John Parker, tar ils quals i sa tractava però plitost d’ina gruppa da 60 purs e mastergnants che da schuldads per propi. Durant questa confruntaziun è crudà l’emprim sajet. Fin oz n’è betg sclerì tge vart ch’ha avert il fieu. En mintga cas èsi vegnì ad in cumbat, en il qual la milissa locala è vegnida superada e stgatschada. Sinaquai han las truppas britannicas destruì las restanzas dals magasins d’armas, ils quals ils colonists americans avevan però gia rumì per gronda part. A la North Bridge a Concord hai dà in’ulteriura confruntaziun sanguinusa; quella giada eran ils colonists percunter en la maioritad. Cura che las truppas britannicas èn sa retratgas vers Boston, è vegnì sajettà vinavant sin ellas or da lajetgs. Ils cumbats da Lexington e Concord marcheschan il cumenzament da la guerra d’independenza americana.

Ulteriuras acziuns militaras

Il Fort Ticonderoga sco ch’el sa preschenta ozendi

Cumenzament da l’assedi da Boston

Dapi ils eveniments da Lexington e Concord ils 19 d’avrigl eri vegnì tar in assedi da Boston tras colonists americans. Tar ils assediants sa tractavi d’unitads da milissa localas che cumpigliavan radund 15 000 umens.

Conquista dal Fort Ticonderoga

Ils 10 da matg 1775 ha gì lieu in’ulteriura acziun militara da vart dals colonists americans, questa giada sin il territori dal stadi federativ da New York dad oz. Il comité da segirezza da la colonia da Connecticut era sa resolvì da conquistar il Fort Ticonderoga britannic situà al Lake Champlain. La pitschna truppa da 200 umens sut il commando dad Ethan Allen e Benedict Arnold ha fatg in’attatga da surpraisa ed è vegnida da metter a ferm la garnischun britannica da stgars 60 umens. Tras questa conquista èn crudads en ils mauns dals Americans grondas provisiuns da pulvra da sajettar e da muniziun; da quellas è vegnì fatg diever tar l’assedi da Boston.

Il segund Congress continental

Ils 10 da matg 1775 ha gì lieu il segund Congress continental ch’è stà segnà dals cumbats militars pli novs. Cumbain ch’ils colonists americans han taxà las acziuns militaras dals Brits sco ‹attatgas sin la libertad›, n’eri per la gronda part dals deputads anc adina nagin tema da vulair sa statgar da la Gronda Britannia. In dals motivs per questa tenuta era ch’ins temeva che quest pass pudess metter sin il chau l’urden social.

Ils 26 da matg 1775 ha il Congress declerà uffizialmain che las colonias sa chattan en il stadi da defensiun (englais state of defendence). Ultra da quai èn vegnids instradads il proxim mais emprims pass per recrutar in’armada continentala (englais Continental Army). Cun George Washington è vegnì nominà mez zercladur il chau da quella.

L’atun 1775 è suandada ina revoluziun entaifer l’administraziun da las colonias: las administraziuns localas ch’eran sa furmadas en la gronda part da las colonias èn vegnidas decleradas dal Congress sco uffizialas.

Battaglia da Bunker Hill

La notg dals 16 da zercladur 1775 è la situaziun da conflict en connex cun l’assedi da Boston daventada pli critica. Radund 1500 Americans sut general Israel Putnam han cumenzà ad eriger bastiuns sin las collinas Breed’s Hill e Bunker Hill situadas davant la citad; quellas duevan servir sco protecziun cunter la flotta britannica. Sinaquai han ils bastiments avert il fieu; sis uras pli tard è suandada in’attatga da l’infantaria britannica. En in’ulteriura unda d’attatga èn ils defensurs americans vegnids chatschads enavos.

La battaglia è ida a fin cun la victoria dals Brits ch’han però stuì pajar in aut pretsch: 1054 morts da lur vart, entant ch’ils patriots americans han subì sperditas bundant pli bassas (radund 450 morts). La Battaglia da Bunker Hill vala perquai sco victoria da Pyrrhus da l’armada britannica.

Common Sense

Thomas Paine

Thomas Paine, in funcziunari da duana britannic e magister privat scolà, era emigrà il 1774 en l’America, e quai sin iniziativa da Benjamin Franklin. A Philadelphia è el spert daventà in adversari persvadì da la sclavaria e propugnatur da l’independenza americana. Quest ultim patratg aveva Paine formulà l’emprima giada publicamain en il pitschen artitgel ‹A serious thought› (rumantsch: ‹In patratg serius›) ch’era cumparì l’october 1775. Il schaner 1776 ha el sinaquai publitgà sut il titel ‹Common Sense› (rumantsch: ‹Sauna raschun›) in pamflet bundant pli lung, en il qual el explitgescha en quatter chapitels la necessitad da sa separar dal pajais d’origin. A l’ur vegnan er menziunadas ideas democraticas e da dretg natiral.

Questa publicaziun dueva avair ina grond’influenza, damai ch’ella ha bainspert cuntanschì l’immensa ediziun da 500 000 exemplars. L’appel da Paine ha manà ad ina vasta midada d’opiniun a favur dals whigs. Ultra da quai ha ‹Common Sense› cuntegnì ideas decisivas per la ‹Decleraziun d’independenza› da pli tard.

Il svilup da las constituziuns dals stadis

Il 1776 avevan las colonias cupitgà las regenzas, serrà ils tribunals, stgatschà represchentants e guvernaturs britannics ed elegì novs congress e legislativas. Perquai eri ussa ordvart urgent da stgaffir en las colonias novas constituziuns che duevan remplazzar las leschas roialas.

Ils 5 da schaner 1776, sis mais avant ch’è vegnida segnada la ‹Decleraziun d’independenza›, ha New Hampshire ratifitgà l’emprima constituziun dal stadi. Il matg 1776 ha il Congress votà persuenter da supprimer tut las furmas d’autoritad roiala e da las remplazzar tras gremis che duevan vegnir elegids a nivel local. Ulteriuras colonias ch’han stgaffì avant ils 4 da fanadur lur atgna constituziun èn stadas Virginia, South Carolina e New Jersey. Virgina ha ultra da quai relaschà ina decleraziun dals dretgs fundamentals, la ‹Virginia Declaration of Rights›, formulada per gronda part da George Mason. Rhode Island e Connecticut han simplamain prendì las leschas roialas avant maun e stritgà da quellas tut ils renviaments a la curuna.

En questa fasa han ils novs stadis stuì decider, tge nova furma guvernamentala ch’els vulevan installar. Sco emprim han els stuì eleger in gremi che dueva elavurar las novas constituziuns e sclerir la dumonda co che quellas duain vegnir ratifitgadas. Quai ha muntà l’entschatta d’in process politic ch’ha manà en tut ils stadis a discussiuns ordvart cuntraversas tranter conservativs e radicals. En ils stadis nua che quest process è vegnì dominà d’ina societad ritga ed activa, sco Maryland, Virginia, Delaware, New York e Massachusetts, è per ordinari resultada ina constituziun che cuntegneva ils suandants elements:

• Per obtegnair il dretg d’eleger eran necessarias cumprovas da proprietad solidas; per pudair vegnir elegì en in uffizi eran anc necessarias ulteriuras cumprovas da soliditad (be New York e Maryland han sbassà las premissas da proprietad).

• Legislativa a duas chombras cun la chombra auta che controllescha la chombra bassa.

• Guvernaturs munids cun vasts dretgs da pussanza (dretg da veto envers la legislativa e vasts dretgs da nominaziun).

• Be pitschnas u insumma naginas restricziuns per persunas ch’occupavan pliras posiziuns guvernativas.

• Introducziun d’ina religiun dal stadi.

En stadis en ils quals gruppas da persunas main bainstantas eran s’organisadas suffizientamain per pudair cundecider, surtut a Pennsylvania, New Jersey, New Hampshire e Vermont, cuntegnevan las constitiziuns:

• In dretg d’eleger general u be pretensiuns da proprietad minimalas per pudair eleger u sa laschar eleger. (New Jersey ha schizunt introducì il dretg da vegnir elegì da las dunnas; in pass radical ch’è vegnì revocà suenter 25 onns).

• Ina legislativa d’ina chombra cun vastas cumpetenzas.

• Guvernaturs cun pussanza politica limitada (nagin dretg da veto e be pitschens dretgs da nominaziun).

• Il scumond d’exequir a medem temp dapli ch’in uffizi guvernativ.

• Separaziun da stadi e baselgia.

Il fatg ch’ubain ils conservativs ubain ils radicals eran a la pussanza en in stadi n’ha sa chapescha betg signifitgà che la vart main ferma avess simplamain acceptà il resultat. A Pennsylvania è la classa possedenta sa spaventada da la nova constituziun (Benjamin Rush l’ha numnà «nossa charretta da grascha statala»), entant ch’ils electurs a Massachusetts han refusà duas giadas la constituziun; ella è pir vegnida ratifitgada suenter che la legislativa aveva zambregià ensemen or da la terza votaziun in resultat correspundent.

Las parts radicalas da la constituziun da Pennsylvania han tegnì 15 onns. Il 1790 èn ils conservativs vegnids a la pussanza, han proclamà in congress e formulà ina nova constituziun ch’ha reducì decisivamain il dretg d’eleger, ha surdà al guvernatur dretgs da veto e da nominaziun ed instituì entaifer la legislativa d’ina chombra ina chombra auta munida cun impurtants dretgs. Thomas Paine ha manegià che questa constituziun na saja betg degna da l’America.

La ‹Decleraziun d’independenza› dals Stadis Unids

Origin

Document original da la ‹Decleraziun d’independenza› dal 1776

Thomas Jefferson è stà l’autur principal da la ‹Decleraziun d’independenza›

Emprims impuls concrets per declerar uffizialmain l’independenza derivan da la Virginia. Là era sa furmà in congress provinzial ch’ha instruì ils 15 da matg 1776 ils delegads al Congress continental «da s’engaschar a favur da l’independenza». Ils 7 da zercladur ha Richard Henry Lee sinaquai inoltrà en il Congress continental ina moziun areguard l’independenza da l’America. Ils 2 da fanadur è quella vegnida approvada cun dudesch da tredesch vuschs.

La ‹Decleraziun d’independenza› era vegnida preparada d’in comité da tschintg persunas (englais Committee of five). Il sboz decisiv aveva formulà Thomas Jefferson, in grond proprietari da terren scolà e giurist da la Virginia. Cun resalva d’ina passascha ch’era drizzada encunter la sclavaria e pitschnas correcturas en autras parts dal text ha il comité surpiglià sia proposta. Ils 4 da fanadur ha il Congress continental approvà unanimamain la ‹Decleraziun d’independenza dals Stadis Unids›.

Cuntegn

En la ‹Decleraziun d’independenza americana› (englais ‹American Declaration of Independence›) han las tredesch colonias proclamà la separaziun uffiziala da lur pajais d’origin ed il dretg da furmar in agen stadi federativ independent.

Il text da la ‹Decleraziun d’independenza› è structurà cleramain e sa divida en pliras parts: En ina curta introducziun expona Jefferson che las «leschas da la natira e dal Dieu da la natira» dettian ad in pievel, cun inditgar ils motivs, il dretg da sa separar e da furmar in stadi liber ed independent.

Alura suonda il preambel che cuntegna la decleraziun da dretgs umans generals sco libertad, egualitad, il dretg da viver e d’aspirar la ventira. Ultra da quai vegn pretendì ch’i sajan d’installar regenzas en il senn da represchentanzas dal pievel, las qualas stoppian però pudair vegnir relaschadas da tut temp en il cas ch’ellas ageschian a moda malgista. Alura vegn il retg da la Gronda Britannia accusà da gist avair agì en questa moda; perquai hajan ils colonists americans il dretg da cupitgar la regenza.

I suonda ina lunga – e betg adina correcta – enumeraziun d’exempels concrets che duain cumprovar ch’il retg saja in tiran malgist. Tranter auter al vegn fatg la reproscha d’avair staziunà armadas sin territori american senza approvaziun legala, d’avair schlià repetidamain las chombras da represchentants e d’avair fatg dependents derschaders da sia voluntad.

Pir a la fin suonda, cun invocar Dieu, la proclamaziun dals Stadis Unids da l’America sco stadi federativ liber ed independent cun tut ils dretgs ch’al cumpetan; quai muntia che las colonias unidas sajan uss deliberadas da tut las obligaziuns e da tut gener da loialitad envers la curuna britannica ed hajan la cumpetenza da far commerzi, far allianzas e decider davart guerra e pasch.

Cun quest pass avevan ils colonists americans exprimì lur voluntad da furmar in stadi liber, suveran ed independent. Ma la ‹Decleraziun d’independenza› è anc dapli: L’emprima giada en l’istorgia vegnan postulads dretgs umans generals. Ultra da quai pon ins constatar ch’igl era sa sviluppà en il decurs dal conflict ina sort d’identitad americana.

Il document surpassa però er il stgalim d’ina proclamaziun da dretgs da la natira, cumpiglia el gea ina teoria da contract areguard la legitimaziun da regenzas (las qualas servan a segirar ils dretgs da la natira) ed il dretg da s’opponer a represchentants dal pievel ch’opereschan a moda malgista. L’explicaziun da questas ideas politicas è però plitost curta, probablamain perquai ch’ils aspects da la teoria dal stadi na stevan betg en il center (la finala na furma la ‹Decleraziun d’independenza› nagina constituziun), mabain l’aspect d’accusaziun envers il retg.

Sch’ins contempla quests paucs postulats areguard il dretg da la natira ed ils dretgs umans en il context istoric, ston ins tuttina constatar ch’els èn stads dal tuttafatg innovativs, revoluziunars e subversivs. Las ponderaziuns cuntegnidas en il preambel n’èn bain betg cumplettamain novas, ma qua vegnan ellas applitgadas per l’emprima giada en la pratica. Igl èn stads ils colonists americans a realisar en questas paucas frasas per l’emprima giada la teoria dal stadi illuministica da John Locke, la filosofia da Charles Montesquieu u las ideas dad Immanuel Kant.

E quests ideals exprima la ‹Decleraziun d’independenza› a moda concisa ed argumentond cun inschign: Cun preschentar l’emprim las «vardads» ch’el ha ‹scuvert› per sai e cun demussar silsuenter co ch’il retg britannic ha cuntrafatg a quellas tras «repetidas malgiustias», reussescha a Jefferson ina preschentaziun stringenta dals arguments, ils quals vegnan ultra da quai rinforzads cun agid d’ina lunga glista da reclamaziuns envers il retg. Pir a la fin proclamescha Jefferson l’independenza da las colonias. L’intenziun principala dal document vegn pia pir tratga a strada suenter avair rasà ora tut ils puncts che duain cumprovar ch’i saja legitim da sa distatgar dal pajais d’origin. Tar la ‹Decleraziun d’independenza› sa tracti pia er d’in document da giustificaziun en il senn politic-filosofic.

Guerra d’independenza americana dal 1775 al 1783

Las Battaglias da Saratoga marcheschan ina vieuta decisiva entaifer la Guerra d’independenza

Ils eveniments militars dal 1775–1783 en survista

L’onn 1775 è stà segnà da la nomina da George Washington sco cumandant da las truppas americanas e da l’assedi da Boston. Quel è ì a fin il mars 1776 cun la retratga da las truppas britannicas vers New York. Sinaquai è la guerra sa spustada vers las colonias d’amez. L’avust han ils Brits pudì decider ils emprims cumbats a New York en lur favur. Ma il december è reussida a Washington in’attatga nunspetgada cunter ils contingents da Hessen, cun ils quals ils Brits avevan augmentà lur truppas (Battaglia da Trenton).

La stad 1777 è stada segnada d’intginas victorias da vart dals Englais. Ils 5 da fanadur han ils Brits reconquistà il Fort Ticonderoga. Ils 11 da settember han els gudagnà la Guerra al Brandywine River ed ils 26 da settember als èsi reussì da conquistar cun Philadelphia la citad en la quala ils delegads dal Congress continental sa scuntravan mintgamai.

Ils 17 d’october 1777 è il schefcumandant englais John Burgoyne però stà sfurzà da capitular. La conquista dad Albany, ch’aveva oriundamain furmà la finamira da questa acziun militara, n’era betg reussida; las Battaglias da Saratoga, en rom da las qualas ils Americans eran vegnids d’impedir quai, vegnan consideradas oz sco vieuta entaifer la Guerra d’independenza americana. A quest cumplex da battaglias appartegnan la Battaglia da Bennington dals 16 d’avust 1777, il Cumbat sper Freeman’s Farm dals 18 da settember e la Battaglia da Bemis Heights dals 7 d’october dal medem onn.

Ils 6 da favrer 1778 è sa furmada ina coaliziun franzos-americana; tras quella è ì a fin il domini sin la mar illimità dals Englais en il territori nordamerican.

La Battaglia da Monmouth dals 28 da zercladur 1778 è ida a fin senza ch’ina da las duas partidas avess victorisà.

Ils eveniments a partir da l’atun 1779 stattan sut l’ensaina da l’uschenumnada Southern Strategy. Ils 29 da december 1778 sco er dals 16 da settember fin ils 10 d’october 1779 han ils Brits conquistà la citad da Savannah situada en la Georgia. La cunterattatga dals Americans durant l’october ha fatg naufragi. Dals 29 da mars fin ils 12 da matg 1780 èn ils Brits stads buns d’occupar in’ulteriura citad, numnadamain Charleston (South Carolina), ed ils 16 d’avust 1780 la citad da Camden (New Jersey). Malgrà quai n’èsi betg reussì als Brits da terminar il conflict en la Carolina. Igl è adina puspè vegnì a cumbats cun unitads da milissa localas che battevan en furma da guerriglia.

Il settember ed october 1781 ha gì lieu la Battaglia da Yorktown. Ils 5 da settember aveva la flotta franzosa sut François Joseph Paul de Grasse gudagnà la Battaglia navala da Chesapeake Bay. A partir dals 25 da settember 1781 han truppas franzosas sut Comte de Rochambeau ed ils contingents americans sut George Washington (ch’eran arrivads nà da New York) cumenzà ad assediar Yorktown, nua che 8500 Brits sut il commando da Lord Charles Cornwallis èn vegnids entscherclads. Ils 19 d’october 1781 è il commando britannic a Yorktown stà sfurzà da segnar la capitulaziun.

Il primminister Lord North ha offert als colonists americans il status quo ante (vul dir la situaziun avant las mesiras da taxaziun britannicas). Ils Americans han però refusà questa proposta. Sinaquai han cumenzà ils 12 d’avrigl 1782 las contractivas da pasch. Ed ils 3 da settember 1783 marcheschan la fin da la guerra uffiziala (suttascripziun da la Pasch da Paris).

Ils eveniments politics dal 1777 al 1789

17 da settember 1787: La Constitiziun dals Stadis Unids vegn segnada

Durant la Guerra d’independenza americana èsi bain reussì als colonists da survegnir il suramaun militar e da cuntanscher uschia l’autonomia politica. Ma a la giuvna naziun èn bainprest puspè sa tschentadas novas sfidas e difficultads. Refurmas politicas necessarias ed ils cuntrasts intercontinentals han smanatschà da schliar l’unitad naziunala ch’era sa furmada dal temp ch’ins batteva cunter in inimi exteriur communabel.

Artitgels da confederaziun

Per pudair surventscher la crisa politica e la sparpagliaziun dal stadi federativ, ha stuì vegnir stgaffida ina constituziun communabla. Cun quest pensum è vegnì incumbensà ils 12 da zercladur 1776 in comité, al qual mintgina da las tredesch colonias ha pudì trametter in delegà. Suenter intgin retard, surtut pervi da la guerra d’independenza ch’ha gì lieu a medem temp, eran las emprimas propostas da John Dickinson e Benjamin Franklin (sco er d’auters delegads prominents) progredidas avunda: ils 15 da november 1777 èn vegnids approvads ils Artitgels da confederaziun ch’avevan il status d’ina constituziun transitorica.

L’emprim artitgel statuescha il num dal stadi federativ, ils ulteriurs regleschan las relaziuns tranter la federaziun ed ils singuls stadis: en general resta en vigur la gronda part dals elements federativs; ils singuls stadis han be stuì surlaschar tschertas cumpetenzas a la pussanza centrala, tranter auter il dretg da decider davart guerra e pasch, il dretg da far contracts cun ils Indians ed intginas autras cumpetenzas da negoziaziun.

Il prim da matg 1781 è stà terminà il process da ratificaziun dals Artitgels da confederaziun. Fin il 1789 han quels furmà la constituziun en vigur provisoricamain. Ma gia spert èn ils singuls artitgels sa mussads sco antiquads, insuffizients e necessaris da refurmar.

Crisa da finanzas

Curt temp suenter ch’ils Artitgels da confederaziun èn entrads en vigur è prorutta en la Gronda Britannia ina crisa da finanzas che dueva la finala cumpigliar l’entir territori atlantic. Las finanzas da las colonias eran duvradas si suenter la guerra. Sco victur militar e perdent economic sa chattava la giuvna naziun quasi en la medema situaziun sco la regenza britannica il 1763 suenter la Guerra da set onns (cf. survart). Ultra da quai mancavan en ils Stadis Unids las structuras e mesiras da sustegn economicas. Tut quai ha manà ad in’inflaziun ch’ils Stadis Unids han be anc fatg vegnir pir cun stampar daners da palpiri.

L’enviern 1786/87 èsi vegnì a la Shays’ Rebellion: Manads da Daniel Shays han bundant 800 purs pitschens rebellà a Massachusetts cunter la problematica dals debits. Tranter il 1785 ed il 1795 ha ultra da quai furià la Guerra d’Indians dal nordvest.

La via a la Constituziun

Seramentaziun da George Washington sco emprim president dals Stadis Unids (1789)

Ils 25 da matg 1787 è il convent constituziunal sa reunì a Philadelphia. La nova constituziun ha pudì vegnir deliberada ils 17 da settember dal medem onn. Il process da ratificaziun è vegnì terminà ils 29 da matg 1789.

Il settember 1789 èn vegnids deliberads ils ‹Bill of Rights› che duevan vegnir integrads en la Constituziun sco part introductiva e ch’enumereschan ils dretgs fundamentals dal pievel dals Stadis Unids.

Gia ils 30 d’avrigl 1789 è vegnì saramentà George Washington sco emprim president dals Stadis Unids.

Novas ideas

Dal moviment d’independenza american duevan resultar documents legislativs che cuntegnan intginas novaziuns remartgablas: la separaziun da baselgia e stadi (ch’ha fatg fin cun ils privilegis da la baselgia anglicana en il sid e da la baselgia congregaziunalistica a New England); il discurs davart libertad, dretgs individuals ed egualitad ch’è vegnì recepì en l’Europa cun grond interess; l’idea ch’ils regents duain funcziunar a basa dal consentiment dals regids (incl. il dretg da far resistenza envers tendenzas tirannicas); il princip da surdar la pussanza a basa d’ina constituziun en scrit; e l’idea ch’ils pievels colonials da l’America possian daventar naziuns independentas ed autonomas ch’institueschan lur agens dretgs.

L’influenza sin l’America dal Nord britannica

Suenter la victoria dals cumbattants per l’independenza èn dieschmillis abitants da las tredesch colonias ids en l’exil. Radund 50 000 United Empire Loyalists èn fugids en las colonias britannicas restantas situadas en il nord dal continent nordamerican. Els èn per exempel sa domiciliads en l’aglomeraziun orientala da Québec, en la part superiura dal Canada (oz Ontario) sco er a Prince Edward Island e Nova Scotia, nua che lur preschientscha ha manà a la fundaziun da New Brunswick. Da quai dueva sa sviluppar la dualitad franzos-englaisa che furma in tratg caracteristic dal stadi canadais dad oz.

Repercussiuns da la Revoluziun ordaifer l’America

Il moviment d’independenza american ha furmà l’emprima unda da las revoluziuns atlanticas, a la quala dueva suandar la Revoluziun franzosa ed ils moviments d’independenza da l’America Latina (la Revoluziun haitiana e la Guerra da Bolívar). Influenzas posteriuras èn er sa fatgas valair en l’Irlanda (insurrecziun dal 1798), en la Pologna-Lituania ed en ils Pajais Bass.

En la Gronda Britannia, l’Irlanda, ils Pajais Bass e la Frantscha era il moviment d’independenza er gia vegnì recepì e commentà vastamain durant che quel era en plain moviment. Blers whigs da la Gronda Britannia e da l’Irlanda han mussà avertamain lur simpatia per ils patriots en l’America. Medemamain ha quest moviment influenzà blers radicals europeics che duevan alura giugar ina rolla activa dal temp da la Revoluziun franzosa.

Ultra da quai sa lascha constatar ch’il moviment d’independenza american ha gì influenza er sin las ulteriuras parts dal mund: per l’emprima giada era in pievel en la part occidentala dal mund sa liberà activamain dal domini d’ina pussanza gronda. Blers pensaders da l’illuminissem avevan bain scrit ch’il pievel cumin haja il dretg da cupitgar regenzas malgistas; il moviment en l’America aveva uss però cumprovà l’emprim success pratic da questas novas ideas.

Quai dueva daventar l’ideal per blers auters pievels en l’Europa ed en las autras parts dal mund (che furmavan da quel temp per gronda part colonias da las pussanzas europeicas). Ils schuldads franzos ch’avevan sustegnì ils patriots dal temp dal moviment d’independenza american han derasà en lur pajais nativ ideas revoluziunaras. Il 1789 è il pievel franzos sa revoltà cunter la monarchia sut Louis XVI. En medema moda e maniera èn proruts a l’entschatta dal 19avel tschientaner moviments d’independenza en las colonias sidamericanas cunter l’occupaziun spagnola. Pli tard duevan suandar moviments cumparegliabels en l’Asia ed en autras parts dal mund.

Cumposiziun da las duas partidas dal cumbat d’independenza american

Patriots, rebels, whigs

Illustraziun che dueva animar las colonias da s’alliar cunter la Gronda Britannia

Ils cumbattants per l’independenza americana vegnivan numnads patriots, rebels u whigs. Da quels appartegnevan gruppaziuns e singulas persunalitads che faschevan valair opiniuns ordvart divergentas. Alexander Hamilton, John Jay e George Washington represchentavan ina fracziun socialmain conservativa. Quella è pli tard sa furmada sco Partida federalistica e sa stentava da mantegnair la ritgezza e la pussanza da la classa bainstanta entaifer la societad coloniala. Thomas Jefferson, James Madison, Benjamin Franklin e Thomas Paine valan sco represchentants da las classas socialas main bainstantas e sco aderents da l’egualitad politica.

Loialists, king’s men, tories

Ina gronda part dals colonists americans ha mantegnì sia loialitad envers la curuna britannica; els vegnivan numnads loialists, king’s men u tories. Ils loialists appartegnevan savens a las medemas classas socialas bainstantas che furmavan l’ala dretga dals patriots (sco per exempel Thomas Hutchinson). Ma da l’autra vart sa tractavi per exempel tar ils abitants d’origin scot ch’abitavan en la Val da Mohawk u tar ils abitants dals territoris da cunfin da la Georgia per gronda part da king’s men da las classas socialas bassas. Per part appartegnevan er Indians als loialists, sco per exempel Joseph Brant ch’ha manà da la vart loiala ina gruppa maschadada d’Indians e da colonisaturs e lavurants alvs. Suenter la guerra duevan ils United Empire Loyalists furmar ina part centrala dals abitants da las Inslas d’Abaco (sin las Bahamas), da las provinzas canadaisas da New Brunswick ed Ontario sco er da Freetown en la Sierra Leone.

Il patriot contemporan Benjamin Franklin era da l’avis che ca. in terz dals colonists americans sajan loialists. L’istoriografia odierna suppona percunter che be radund in tschintgavel da tut ils Americans sa posiziunava da la vart roiala.

Whigs e tories

Las denominaziuns dals patriots americans sco whigs e dals loialists sco tories han lur origin en l’istorgia da l’Engalterra: gia en l’emprima mesadad dal 17avel tschientaner eran sa mussadas en il parlament englais emprimas divergenzas d’opiniuns. Las gruppaziuns politicas ch’eran sa furmadas dals represchentants da las opiniuns correspundentas n’avevan però anc nagin caracter da partidas. Pir en la fasa enfin la Glorious Revolution dal 1688/89 èn las differenzas vegnidas pli grondas; igl èn sa furmadas duas fracziuns adversarias, da las qualas derivan ils dus nums: ils whigs han empruvà d’excluder James II, il frar dal retg en uffizi Charles II, da la successiun al tron, perquai ch’el era convertì a la cretta catolic-romana; ils tories percunter han refusà talas ponderaziuns.

Ils proxims decennis, suenter ch’ils tories eran s’avischinads als whigs en rom da la Glorious Revolution, han ils dus terms survegnì in pau in’autra muntada: ils tories represchentavan uss ina tenuta conservativa en general, entant ch’ils whigs valevan sco liberalists sin il champ economic (e defendevan en questa dumonda er la posiziun da las colonias). Quai ha gì per consequenza che la gronda part dals colonists americans è s’identifitgada cun questa partida. En in proxim pass èn ils dus terms vegnids surpigliads per las relaziuns politicas en las colonias americanas sezzas: ils colonists da tenuta patriotica èn bainspert vegnids enconuschents sco whigs, entant che quels ch’èn restads fidaivels al retg han survegnì il surnum tories.

Differenzas da classa entaifer ils patriots

Tuttina sco ch’i deva loialists ritgs e pli povers, devi er tranter ils patriots tant differenzas entaifer la classa sociala sco er areguard las finamiras dal moviment d’independenza. Per patriots bainstants muntava l’independenza da sa deliberar da las taglias britannicas e da las restricziuns tar la conquista dal pajais en il vest; els vulevan però mantegnair per tut pretsch la controlla sur da la naziun naschinta. Blers mastergnants, commerziants en detagl e pitschens farmers han però vis en l’independenza ina pussaivladad da sminuir la pussanza ed ils privilegis da l’elita. Ils ritgs patriots eran bain dependents dal sustegn da las classas inferiuras, avevan però tema da las finamiras radicalas da quellas. Be in exempel: John Adams ch’appartegneva a l’elita (ch’aveva però dapli furmaziun che facultad) ha attatgà la scrittira ‹Common Sense› da Thomas Paine pervi da las «ideas democraticas absurdas» che quella cuntegnia.

Dunnas entaifer il moviment d’independenza

Lur rolla en il boicot e las acziuns da protesta cunter las taglias britannicas

Abigail Adams

Il boicot dals bains britannics n’avess mai pudì funcziunar, senza che las dunnas americanas fissan stadas prontas d’al sustegnair: las dunnas sezzas faschevan la gronda part da las cumpras chasanas e tar la gronda part dals bains boicottads sa tractavi precisamain da raubas dal tegnairchasa sco té u vestgadira. Per pudair cumpensar la mancanza da vestgadira, han las dunnas plinavant stuì esser prontas da puspè filar e taisser – lavurs ch’ins n’aveva gia daditg betg pli pratitgà. L’onn 1769 han las dunnas da Boston producì fil en la dimensiun da 40 000 fis; e 180 dunnas a Middletown (Massachusetts) han tessì 20 522 yards (18 765,3 meters) taila.

Cura ch’il moviment d’independenza è progredì e la separaziun economica è vegnida pli gronda, èn dunnas savens sa participadas directamain ad acziuns da protesta. L’october 1775, en connex cun la furmaziun dal Congress continental, èn er s’entupadas ad Ederton 51 dunnas ad in congress. Abigail Adams, la dunna da John Adams, era ina da las dunnas las pli engaschadas entaifer il moviment d’independenza american. Da quai dat perditga l’intensiva correspundenza cun ses um ch’era delegà al Congress continental. Medemamain ha la scriptura Mercy Otis Warren represchentà en sias ovras ina tenuta antibritannica. Malgrà l’engaschament da questas acturas politicas è il dretg da votar general vegnì concedì a las dunnas dals Stadis Unids pir il 1919.

Consequenzas

Cumbain che la Revoluziun americana n’ha betg manà directamain a l’egualitad politica da la dunna, ha ella tuttina instradà midadas areguard la rolla da la dunna en la societad. Sper lur incumbensas tradiziunalas dal tegnairchasa e da la tgira dals uffants figuravan ellas ussa er sco ‹guardianas da la virtid› (Republican Motherhood). Tenor questa nova funcziun duevan ellas sa furmar per pudair garantir in’educaziun dals uffants fundada sin autas virtids moralas. En consequenza han las dunnas cumenzà ad emprender pli ferm latin e grec ed a sa fatschentar cun istorgia e litteratura. Ina rolla activa en dumondas politicas las è però vegnida snegada er vinavant.

Cunfinaziun e definiziun da la Revoluziun

En l’istoriografia ordaifer il territori da lingua englaisa è sa mantegnida fin oz la dumonda, schebain i saja giustifitgà da discurrer en connex cun il moviment d’independenza, la guerra cunter il pajais d’origin e la fundaziun dals Stadis Unids d’ina ‹revoluziun›. Questa dumonda sto restar averta er suenter avair suttamess ils fatgs ad in’analisa profunda, damai ch’il term ‹revoluziun› vegn definì a moda fitg diversa.

La perscrutaziun odierna sustegna però per gronda part l’ipotesa ch’il moviment d’independenza haja gì in caracter revoluziunar e possia perquai vegnir numnà ‹revoluziun›.

Tge è ina revoluziun?

La definiziun vasta dal term, ch’è pli u main incontestada, è quella ch’i sa tractia tar ina revoluziun d’ina midada profunda e da lunga durada da las structuras socialas e politicas ch’è tut tenor er colliada cun ina vieuta areguard il sistem da normas cultural. La gronda part da las enconuschentas revoluziuns en l’istorgia mundiala èn stadas colliadas cun violenza; tuttina fai er part dals elements incontestads da la definiziun dal term ch’ina revoluziun na sto betg exnum cumpigliar acts guerrils.

Areguard la dimensiun e la spertadad d’ina revoluziun na datti però fin oz nagina definiziun lianta. Tenor l’opiniun da blers istoriografs è la chapientscha dal term ‹revoluziun› liada al temp respectiv; da quai resultia ch’i dettia adina puspè novas interpretaziuns dal fenomen ‹revoluziun›. Uschia haja per exempel il liberalissem politic dals onns 1960 propagà la bipartiziun dal fenomen en ‹bunas› e ‹nauschas› revoluziuns. A questa tenuta renunzian ins per ordinari ozendi. Perquai na saja in’istoriografia unitara ed absoluta strusch pussaivla.

Aspects socials

Il pli pauc cumpatibels cun il term ‹revoluziun› èn ils eveniments en l’America sch’ins als tracta or da la perspectiva marxistic-dialectica. Tenor il materialissem istoric vegnan surtut resguardads quels eveniments sco revoluziunars, ils quals derivan da crisas economicas d’ina classa sociala e che resultan uschia d’in cumbat da classas rinforzà.

En las colonias americanas n’hai però betg dà ina gronda suppressiun da la populaziun (cun excepziun dals sclavs) ed uschia nagin cumbat da classas. Applitgond criteris da l’economia reala era la populaziun americana schizunt fitg libra: in terz stan u ina gronda classa da purs sco en l’Europa n’existiva betg. La populaziun n’era betg exposta ad ina crisa existenziala ch’avess incità a pass revoluziunars. Er las taglias colonialas e las repressiuns n’han betg manà ad ina crisa finanziala u sociala.

Ma er sch’ins prenda sut la marella las consequenzas da la Revoluziun americana, numnadamain la fundaziun dals Stadis Unids e la nova constituziun, sche ston ins constatar che la piramida sociala n’è betg vegnida messa sutsura. Damai ch’i n’èn pia betg resultadas midadas fundamentalas entaifer la structura da las classas socialas, na s’accordescha il moviment d’independenza american betg cun la teoria dals stgalims da svilup tenor Karl Marx. Tenor il materialissem istoric na sa tracti oramai tar il moviment d’independenza american betg d’ina revoluziun da la societad.

Tenor l’opiniun da tscherts istoriografs ha il moviment d’independenza american tuttina manà a midadas vaira grondas da las relaziuns socialas: tenor Jürgen Heideking èn vegnidas remplazzadas 50 % da las persunas ch’appartegnevan a la classa sociala superiura e 70 % dals titulars d’in uffizi en las colonias èn vegnids relaschads. Las veglias elitas politicas han ins remplazzà tras ‹arrivists›. Ultra da quai duai il moviment d’independenza avair fatg fin cun la mentalitad ch’era tuttina anc attaschada fermamain a l’idea da la monarchia e dals stadis; en consequenza saja prorutta ina veritabla crisa d’autoritad.

‹Revoluziun vers anora›

La Statua da la libertad a New York (1886) regorda a la ‹Decleraziun d’independenza› dal 1776

Ma er sch’ins parta d’ina definiziun dal term ‹revoluziun› pli generala, sche datti en il cas dals eveniments en l’America tschertas divergenzas. La raschun per il moviment d’independenza ha surtut furmà il conflict tranter las colonias e la Gronda Britannia sco pussanza coloniala. Blers dals aderents dal moviment d’independenza avevan oriundamain be l’intenziun da far valair envers la curuna lur dretgs usitads ch’eran garantids en il pajais d’origin tras il parlament.

La finala n’èn las taglias e duanas nà da la Gronda Britannia betg pli vegnidas acceptadas. I deva tant arguments commerzials (liberaziun da las taxaziuns) sco er ideals («naginas taglias senza represchentaziun») che pledavan persuenter da sa schliar dal pajais d’origin e da vulair s’unir ad in’atgna unitad politica. Applitgond questa perspectiva cumparan il moviment d’independenza e la guerra sco ina dumonda naziunala che po valair sco ‹revoluziun vers anora›; la finamira da l’independenza n’era pia betg da revolver dal tuttafatg l’urden existent, mabain da vegnir guidads en avegnir d’in agen urden.

Aspects politics

Sut l’aspect d’ina midada fundamentala concernent la politica mussa il moviment american tuttavia tut ils tratgs d’ina revoluziun per propi. Uschia pledescha per exempel l’istoriograf Hans Christoph Schröder da resguardar quest element sco la part centrala da la Revoluziun americana insumma: «...ina chapientscha cumplessiva dal caracter revoluziunar dals eveniments en l’America e da lur muntada per l’istorgia mundiala survegnan ins pir sch’ins la resguarda sco revoluziun constituziunala.»

Suenter la fin da la guerra d’independenza è pelvaira naschida ina republica suverana e democratica ch’è sa sviluppada dal tuttafatg independentamain dal pajais d’origin. Il pensar nov e revoluziunar sa manifestescha qua surtut en la constituziun statala; quai vala en spezial per ils dretgs umans universals che vegnan formulads per l’emprima giada (sco per exempel il dretg sin ina vita en libertad, sin aspirar la fortuna u er la pretensiun che tut ils umans sajan stgaffids eguals).

Ed en differents resguards surpassan las novaziuns ch’èn stadas colliadas cun la Revoluziun americana anc quest rom dal dretg natiral – la ‹Decleraziun d’independenza› dal 1776 statuescha numnadamain ina teoria da contract areguard la legitimitad da regenzas; quella duai servir a segirar ils dretgs natirals e stabilescha per quest intent er in dretg da resistenza dal pievel cunter regenzas ch’ageschan cunter lur voluntad.

En la constituziun dal 1789 èn lura il princip da la suveranitad dal pievel, dal parlamentarissem, da la separaziun da las pussanzas e da lur controlla vicendaivla, d’in sistem represchentativ e da l’autodeterminaziun individuala – ditg curt: las novaziuns centralas dal moviment d’independenza american – vegnids francads politicamain. Uschia èn las ideas illuministicas dad Immanuel Kant, la teoria statala da Charles Montesquieu ed ils dretgs natirals postulads da John Locke vegnids applitgads per l’emprima giada a moda concreta en l’istorgia dal temp modern.

Ina cuntradicziun cun l’idea dals dretgs umans universals ha però furmà – quai ch’è tipic per l’istorgia americana – l’exclusiun da minoritads sco ils pievels originars americans ch’èn daventads l’unfrenda dal moviment da frontier u ils afroamericans ch’èn vegnids malduvrads sco sclavs. Ultra da quai èn las dunnas vegnidas excludidas da la vita politica. Ma tut quai n’ha tuttina betg midà il fatg che l’urden politic era vegnì mess sin il chau.

La ruptura cun ils princips da la societad d’enfin qua è pia da chattar en il moviment d’independenza sco tal ed en la constituziun. Ils resultats e la muntada posteriura da quest nov sistem statal cumprovan cleramain ch’il moviment d’independenza è stà revoluziunar e modern. Quai sa mussa per exempel er en ils discurs che Leopold von Ranke ha manà l’onn 1854 cun il retg Maximilian da la Baviera: «Quai è stà ina pli gronda revoluziun che tut quellas ch’avevan gì lieu fin qua; ella ha vieut enturn dal tuttafatg il princip statal da pli baud. Oriundamain sa gruppava tut enturn il retg ch’era installà per grazia da Dieu; ussa però è naschida l’idea che la pussanza stoppia vegnir da sutensi. (...) Quests dus princips cuntrasteschan in cun l’auter sco dus munds differents ed il mund modern na vegn pli guidà da nagut auter che dal conflict tranter questas duas idea oppostas.»

Istorgia da la recepziun – la Revoluziun americana ord vista da la posteritad

Al cumenzament da la recepziun istorica dal moviment d’independenza american stat la ‹History of the American Revolution› ch’il medi ed istoriograf american David Ramsay ha publitgà il 1789 en dus toms. Ramsay ch’è sez stà activ politicamain descriva ils eveniments en in tun patriotic ed eroisant. Il medem vala per l’ovra da Parson Weem ‹Life of George Washington› che sa restrenscha a moda nuncritica sin la descripziun dals aspects positivs dals eveniments e da las persunas involvidas. Pli critica è reussida l’ovra ‹History of the Rise, Progress, and Termination of the American Revolution› da Mercy Otis Warren ch’è cumparida il 1805 en trais toms. L’autura tematisescha era las cuntraversas ch’èn proruttas a l’intern areguard la dretga interpretaziun ed il mantegniment da l’ierta revoluziunara. Questas dumondas duevan er segnar l’ulteriura istoriografia (scientifica) dals proxims decennis.

Pir a George Bancroft duevi reussir cun sia ‹History of the United States, from the Discovery of the American Continent› da surmuntar questas cuntraversas e d’instradar ina nova epoca en l’istorgia da la recepziun dals eveniments revoluziunars. Si’ovra che cumpiglia 12 toms è cumparida a Boston tranter il 1834 ed il 1882 ed è spert s’avanzada ad in’ovra da standard e da referenza. L’essenza da la perspectiva da Bancroft è quella d’avair interpretà la Revoluziun americana sco simbol e cumenzament dal «cortegi triumfal da la democrazia tras l’entir mund che n’è betg da franar». Questa persvasiun da l’atgna missiun en il mund dueva segnar divers ulteriurs chapitels da l’istorgia dals Stadis Unids fin en il temp preschent.

Litteratura

Litteratura primara

• William Bell Clark e.a. (ed.): Naval Documents of The American Revolution. Washington 1964–2005, 11 toms. (En furma digitalisada).
• Willi Paul Adams ed Angela Meurer Adams (ed.): Die Amerikanische Revolution in Augenzeugenberichten. dtv, Minca 1976.
• Bernard Bailyn: Pamphlets of the American Revolution, 1750−1776, tom I. Cambridge (Massachusetts) 1965.
• Worthington Chauncey Ford: Journals of the Continental Congress 1774–1789. 34 toms, 1904–1937. Restampa New York 1968.

Litteratura secundara

Ovras da survista generalas

• Horst Dippel: Die Amerikanische Revolution 1763–1787. Suhrkamp, Francfurt a.M. 1985, ISBN 3-518-11263-5.
• David Hawke: The Colonial Experience. Bobbs-Merrill, 1966, ISBN 0-02-351830-8.
• Charlotte A. Lerg: Die Amerikanische Revolution. 1. ed., UTB, Stuttgart 2010, ISBN 978-3-8252-3405-8.
• Robert Middlekauff The Glorious Cause: The American Revolution, 1763–1789, Oxford History of the United States, Oxford University Press, 1982.
• Edmund S. Morgan: The Birth of the Republic, 1763–89. 3. ed. surlav., University of Chicago Press, 1992.
• Gary B. Nash: The Unknown American Revolution: The Unruly Birth of Democracy and the Struggle to Create America. Viking, 2005, ISBN 0-670-03420-7.
• Hans-Christoph Schröder: Die Amerikanische Revolution. Beck, Minca 1982, ISBN 3-406-08603-9.
• Hermann Wellenreuther: Von Chaos und Krieg zu Ordnung und Frieden. Der Amerikanischen Revolution erster Teil, 1775–1783. LIT, Münster 2006, ISBN 3-8258-4443-9. (= Geschichte Nordamerikas in atlantischer Perspektive von den Anfängen bis zur Gegenwart, tom 3).
• Howard Zinn: Eine Geschichte des Amerikanischen Volkes, tom 2: Unabhängigkeitserklärung, Revolution und das Aufbegehren der Frauen. Schwarzerfreitag, Berlin 2006, ISBN 978-3-937623-52-8.

Ideas politicas ed istorgia da la constituziun

• Willi Paul Adams: Die Amerikanische Revolution und die Verfassung 1754–1791. dtv dokumente, Minca 1987.
• Willi Paul Adams: Republikanische Verfassung und bürgerliche Freiheit. Die Verfassungen und politischen Ideen der Amerikanischen Revolution. 1763–1787. Neuwied, 1973, ISBN 9783472745372.
• Bernard Bailyn: The Ideological Origins of the American Revolution. Harvard University Press, 1967, ISBN 0-674-44301-2.
• Jürgen Heideking: Das Lösen der Bande: Die Formulierung der Unabhängigkeitserklärung und der Verfassung. En: Zeitverlag Gerd Bucerius (ed.): DIE ZEIT Welt- und Kulturgeschichte in 20 Bänden, tom 10, p. 492–504.
• Dick Howard: Die Grundlegung der amerikanischen Demokratie. Suhrkamp, Francfurt a.M. 2000.
• Gordon S. Wood: The Creation of the American Republic, University of North Carolina Press 1969.
• Gordon S. Wood: The Radicalism of the American Revolution, Alfred A. Knopf 1992.

Istorgia sociala

• Carol Berkin: Revolutionary Mothers. Women in the struggle for American Independence. New York, Vintage 2005.
• David Brion Davis: The Problem of Slavery in the Age of the Revolution. Cornell University Press, Ithaca 1975.
• Christian Gerlach: Eliteninteressen und soziale Konflikte in der Amerikanischen Revolution. Eine soziologische Betrachtung. Vdm Verlag Dr. Müller, 2008, ISBN 978-3-8364-5901-3.
• James O. Horton e Lois E. Horton: Slavery and the Making of America. Oxford University Press, Oxford 2005.

Istorgia militara e guerra d’independenza

• Jürgen Heideking: Siegreiche Rebellen: Der Unabhängigkeitskrieg. En: Zeitverlag Gerd Bucerius (ed.): DIE ZEIT. Welt- und Kulturgeschichte in 20 Bänden, tom 10, Biographisches Institut, Berlin 2006, p. 505–512, ISBN 978-3-411-17600-7.

Motivs, origins e preistorgia

• Frank Kelleter: Amerikanische Aufklärung: Sprachen der Rationalität im Zeitalter der Revolution. Schöningh, 2002, ISBN 3-506-74416-X.
• John C. Miller: Origins of the American Revolution. Little, Brown, 1943. (Reprint: Stanford University Press, 1974, ISBN 0-8047-0593-3; 1991, ISBN 0-8047-0594-1).
• Gary B. Nash: The Urban Crucible: The Northern Seaports and the Origins of the American Revolution. Harvard University Press, 1986, ISBN 0-674-93059-2.

Istorgias da las medias

• Frank Becker: Die Amerikanische Revolution als europäisches Medienereignis. En: Europäische Geschichte Online, ed. da: Institut für Europäische Geschichte (Mainz), 2011, consultà ils 25 d’avust 2011.

Cumenzaments

• Jürgen Heideking: Das Streben nach Glück: Die Amerikanische Revolution. En: Zeitverlag Gerd Bucerius (ed.): DIE ZEIT Welt- und Kulturgeschichte in 20 Bänden, tom 10, p. 490–492.

Cumparegliaziun da diversas revoluziuns

• Hannah Arendt: Über die Revolution (On Revolution New York 1963). 4. ed., Piper, Minca 1994, ISBN 3-492-21746-X.