Il tuatschin è in dialect rumantsch che vegn discurrì en la part superiura da la Surselva, numnadamain en las vischnancas da Tujetsch e Val Medel (medelin).

Repartiziun dals idioms rumantschs en il Grischun:
 Sursilvan
 Tuatschin e medelin
 Sutsilvan
 Surmiran
(Bargunsegner)
 Vallader
 Jauer
 Puter

Tratgs caracteristics modifitgar

Il dialect tuatschin furma – ensemen cun il dialect da la Val Medel, il medelin – ina varianta dal sursilvan vegl. El mussa caracteristicas dals dialects dal Grischun Central e da l’Engiadina ch’èn idas a perder en il sursilvan nov che vegn discurrì en il rest da la Surselva. Il tuatschin para d’esser stà immun envers midadas linguisticas dal 15avel e dal 18avel tschientaner ch’han allontanà il sursilvan dals auters dialects grischuns. Malgrà la distanza geografica furman il tuatschin ed il medelin la colliaziun linguistica tranter il sursilvan ed il Grischun Central.

Sursilvan Medelin Tuatschin Sutsilvan Surmiran
casa tgasa tgesa tgea (tgeasa) tgesa (tga)
di de de gi de
nuot nut nuet nut navot

L’accentuaziun spezialmain marcanta dals diftongs collia il tuatschin schizunt cun l’idiom ladin vallader e cun il jauer, il dialect da la Val Müstair (entant ch’il puter enconuscha ina endirida dals diftongs resp. monoftongaziun sumeglianta al sursilvan).

In’ulteriura cunfinaziun vers il sursilvan furma la ferma tendenza da palatalisaziun dal tuatschin (p.ex. casa > tgasa/tgesa).

Utilisaziun modifitgar

Tar il tuatschin sa tracti d’in dialect che vegn discurrì en il mintgadi. Lingua scritta e da scola en ses territori da derasaziun furma percunter il sursilvan standardisà.

Scripturs tuatschins modifitgar

Colliaziuns modifitgar