Utilisader:D.Camenisch/Cudeschs/Mitus, paraula, ditga e legenda/Introducziun
La romantica naziunala dal 19avel tschientaner ha considerà paraulas e legendas sco pussaivladad da leger en l'‹olma dal pievel› ed è sa stentada da reconstruir en questa moda las caracteristicas originaras da mintga naziun. Oz san ins ch'ils fatgs sa preschentan a moda bundant pli cumplexa: Per l'ina èn ils temas e motivs che cumparan en la cultura narrativa orala savens migrads en il decurs dal temp fin en regiuns e culturas lontanas; per l'autra furman ils raquints sco ch'els sa preschentan ozendi il resultat d'in vast process da tradiziun, interpretaziun e reinvenziun ch'ha durà sur bleras generaziuns.
Vitiers vegn il fatg che la cultura narrativa è vegnida dada vinavant en il decurs dal temp adina dapli en furma scritta. Tschertas tradiziuns oralas han ins nudà gia fitg baud en scrit – ins pensia per exempel a l'Ilias e l'Odissea da Homer; ed autras furmas litteraras che vegnan tractadas qua (legendas, paraulas d'art) èn schizunt stadas colliadas da l'entschatta ennà cun ina cultura narrativa scritta. Uschia na relatan er las Paraulas da Grimm – per prender quest exempel prominent – betg main davart ils frars Grimm e lur temp che davart il coc originar da las paraulas popularas ch'els han edì.
Tar tutta occupaziun cun la cultura narrativa èsi pia da tegnair quint dals stretgs entretschaments e da las influenzas reciprocas che resultan dal surmenziunà. Ma quai na prenda tuttavia betg la fascinaziun al vast champ da la cultura narrativa orala! Il cuntrari: Sco che mussa l'artitgel ‹Mitus› cuntegnì en quest'ediziun sa lascha il fundus narrativ da l'umanitad analisar cun gudogn tant sut aspects litterars sco er antropologics, filosofics, religius, sociologics, istorics, psicologics e.u.v.
Sper questas ponderaziuns teoreticas preschentan ils artitgels cuntegnids en la part principala da la publicaziun – ‹Mitus›, ‹Paraula›, ‹Ditga›, ‹Legenda› – las caracteristicas generalas dal champ u gener respectiv. E l'artitgel introductiv ‹Tradiziun orala› tracta ils tratgs specifics da la cultura narrativa orala ord vista da l'istorgia da l'umanitad e da la tradiziun litterara.
La versiun preschenta dal cudesch è vegnida preparada per la stampa l'avrigl 2020. Ulteriurs cudeschs da Vichipedia pronts per telechargiar sco e-book u per empustar sco cudesch stampà èn da chattar sut: https://rm.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Cudeschs.