Utilisader:Mesoscaph/Cudeschs/Linguas dal mund/Tschec
Nua discurran ins tschec e quantas persunas discurran questa lingua? modifitgar
Il tschec è la lingua naziunala da la Tschechia. Ultra da quai furma ella ina lingua minoritara en la Slovachia ed en l'Austria.
Tut en tut discurran var 12 milliuns umans tschec.
Tge scrittira dovra questa lingua? modifitgar
Il tschec dovra l'alfabet latin. Sper ils consonants usitads existan anc ils suandants segns: Č, Ď, Ě, Ň, Ř, Š, Ť, Ž.
Ch è in digraf che suonda en l'alfabet al H. Y ed Ý n'èn nagins consonants, mabain vocals adattads ad I ed Í.
Igl existan ils suandants vocals, dals quals quels cun in stritg sur il bustab vegnan pronunziads lung: A, Á, E, É, I, Í, O, Ó, U, Ú, Ů, Y, Ý.
Ils bustabs Ě, Ů ed Ý na scriv'ins mai a l'entschatta dal pled.
Tge savain nus davart l'istorgia da questa lingua? modifitgar
Il tschec deriva dal slav vegl. Da la segunda mesadad dal 12avel tschientaner fin la fin dal 13avel tschientaner è sa sviluppada ina nova lingua dal slav vegl: il tschec vegl. Enturn il 1400 ha Jan Hus proponì ina nova furma da scriver tschec, la varianta ch'è en diever fin oz. En la segunda mesadad dal 16avel tschientaner è cumparida la Bibla da Kralice ch'ha influenzà fermamain l'ulteriur svilup dal tschec sco lingua scritta.
Dal 1780 fin il 1850 ha gì lieu la renaschientscha naziunala tscheca. Durant quest temp ha il tschec enconuschì in'‹epoca dad aur› ch'è stada segnada d'in grond augment dal stgazi da pleds, da midadas areguard la grammatica e d'in'actualisaziun da la furma da scriver introducida da Hus. L'onn 1902 ha Jan Gebauer publitgà las reglas actualas co scriver tschec. Dapi la fin da la Segunda Guerra mundiala han las differenzas tranter ils dialects tschecs cumenzà a sa reducir pli e pli a favur da la varianta standardisada.
Tge locuziuns pudessan esser utilas en questa lingua? modifitgar
Ahoj/Nazdar! – Hallo!
Dobrý den. – Bun di.
Dobrý večer. – Buna saira.
Dobrou noc. – Buna notg.
Jak se máš? – Co vai?
Jde to. – I va.
Špatně. – Mal.
Na shledanou. – A revair.
Ahoj! – Tschau.
Mluvíte anglický? – Discurris Vus englais?
Mluvíte německý? – Discurris Vus tudestg?
Kde je toaleta? – Nua èn las tualettas?
Kde je nádraží? – Nua è la staziun da viafier?
Kde je hotel...? – Nua è l'hotel...?
Kolik to stojí? – Quant custa quai?
Mám rád... – Jau hai gugent...
Nemám rád... – Jau n'hai betg gugent...
Jmenuji se ... – Jau hai num...
Děkuji. – Grazia.
Prosím. – Anzi.
Miluji tě. – Jau t'am.
Promiňte. – Perdunai.
Týden – emna modifitgar
Pondělí – glindesdi
Úterý – mardi
Středa – mesemna
Čtvrtek – gevgia
Pátek – venderdi
Sobota – sonda
Neděle – dumengia
Las cifras da 1 fin 10 modifitgar
1 jeden/jedna/jedno
2 dva/dvě
3 tři
4 čtyři
5 pět
6 šest
7 sedm
8 osm
9 devět
10 deset