Wikipedia:Cudeschs/Terra ed univers

L’Europa en survista modifitgar

Europa
 
 

Europa
Geografia, populaziun, istorgia e politica – in purtret dal continent

L’Europa tanscha da l’Atlantic fin a l’Ural e da la Mar dal Nord fin a la Mar Mediterrana ed il Caucasus. En ils radund 50 pajais vivan pievels da differenta derivanza ch’han sviluppà lur atgna lingua e cultura. Ma i dat er tratgs cuminaivels che sa tiran sco in fil cotschen tras l’istorgia dal continent: l’ierta grecoromana da l’antica, il cristianissem medieval e l’illuminissem dal temp modern.

Europa dal Nord
 
 

Europa dal Nord
Purtrets dals stadis europeics 1

L’Europa dal Nord è enconuschenta sco destinaziun turistica segnada d’ina natira intacta e da cuntradas infinitas. Ed ils pajais da l’Europa dal Nord tutgan tar ils pli sviluppads insumma e valan sco exemplarics sin il sectur da l’assistenza sociala. Quests aspects e blers auters vegnan preschentads en quest cudesch en furma d’artitgels da survista sco er en purtrets dals singuls stadis.

Europa dal Vest
 
 

Europa dal Vest
Purtrets dals stadis europeics 2

Ils pajais da l’Europa dal Vest che vegnan purtretads en quest cudesch èn il Reginavel Unì e l’Irlanda, ils stadis dal Benelux e la Frantscha (da la quala la part meridiunala sa laschass er attribuir a l’Europa dal Sid). Dal temp preistoric irradieschan en questa regiun per part fin oz ils fastizs dals Celts, als quals è deditgà in accent tematic a la fin da la publicaziun.

Europa dal Sid
 
 

Europa dal Sid
Purtrets dals stadis europeics 3

Questa publicaziun purtretescha il Portugal, la Spagna, l’Italia, il stadi insular Malta ed ils stadis pitschens Andorra, Monaco, San Marino e Vatican. La regiun è segnada da l’ierta da l’Imperi roman occidental, da la cultura cristiana da tempra catolic-romana e da la Mar Mediterrana. Quest’ultima, che collia trais continents, vegn preschentada en in focus tematic a la fin dal cudesch.

Europa Centrala I
 
 

Europa Centrala I
Purtrets dals stadis europeics 4

La part occidentala da l’Europa Centrala cumpiglia ils stadis Germania, Svizra, Principadi da Liechtenstein ed Austria. Ina gronda part da quest territori è da lingua tudestga. In auter tratg cuminaivel è il fatg che tuts quatter pajais han part da la chadaina da las Alps, la quala sparta la part meridiunala dal continent da la part settentriunala.

Europa Centrala II
 
 

Europa Centrala II
Purtrets dals stadis europeics 5

La Guerra fraida aveva separà l’Europa en dus blocs che dividevan en spezial la part centrala dal continent. Dapi ils onns 1990 è la situaziun sa midada ed ils pajais da l’Europa Centrala daventan puspè conscients da lur ragischs communablas. Talas sa laschan fastizar areguard la cultura e l’istorgia, ma er en connex cun las relaziuns geograficas e climaticas ed ils spazis natirals.

Per lung dal Danubi
 
 

Per lung dal Danubi
Purtrets dals stadis europeics 7

Questa publicaziun preschenta ils stadis per lung dal Danubi situads tranter il Balcan (en il sidvest) e l’Europa Centrala resp. da l’Ost (en il nord). Igl èn quai l’Ungaria, la Rumenia, la Moldavia e la Bulgaria. En la segunda part suondan ils artitgels d’approfundaziun ‹Danubi› e ‹Mar Naira› sco er intginas chartas topograficas da survista.

Balcan
 
 

Balcan
Purtrets dals stadis europeics 8

Il Balcan è la peninsla che s’extenda tranter la Mar Adriatica e la Mar Naira vers sid. La regiun è segnada d’ina ritga cultura e da cuntradas da bellezza, ma er da la convivenza difficila tranter las singulas etnias. En il center da questa publicaziun stattan ils stadis ch’han fatg part en il 20avel tschientaner da la Jugoslavia (senza la Macedonia dal Nord).