Eveline Widmer-Schlumpf

Eveline Widmer-Schlumpf (* ils 16 da mars 1956 a Favugn sper Cuira) è ina politicra svizra da la Partida burgais-democratica (PBD). Ella è stada en uffizi sco commembra dal Cussegl federal svizzer dal schaner 2008 fin il december 2015.

Eveline Widmer-Schlumpf (2011)

Scolaziun, professiun e vita privata

Eveline Widmer-Schlumpf è la figlia da l’anteriur cusseglier federal Leon Schlumpf. Ella è creschida si a Favugn, nua ch’ella è anc oz da chasa. Widmer-Schlumpf è maridada cun in inschigner da construcziun ed ha trais uffants.

Suenter avair frequentà il gimnasi a Cuira (tip da maturitad B) ha Eveline Widmer-Schlumpf studegià giurisprudenza a l’Universitad da Turitg e fatg ses licenziat l’onn 1981. L’onn 1983 è suandada la patenta d’advocata dal Grischun, il 1986 la patenta notariala grischuna. L’onn 1990 ha Widmer-Schlumpf fatg il doctorat. Dal 1987 al 1998 ha ella lavurà sco advocata e notara.

Carriera politica fin l’onn 2007

Il 1985 è Eveline Widmer-Schlumpf vegnida elegida en la dretgira cirquitala da Trin. Questa dretgira ha ella presidià dal 1991 fin il 1997. Dal 1994 al 1998 ha Widmer-Schlumpf fatg part dal Cussegl grond dal chantun Grischun. Ils 15 da mars 1998 è ella vegnida elegida sco emprima dunna en il cussegl guvernativ dal chantun Grischun. Ella ha manà il Departament da finanzas e militar ed ha surpiglià il 2001 ed il 2005 il presidi guvernativ.

Il settember 2001 è Widmer-Schlumpf daventada presidenta da la Conferenza dals directurs chantunals da finanzas. En questa funcziun ha ella giugà l’onn 2004 ina rolla centrala cura che indesch chantuns han lantschà il referendum cunter in pachet fiscal da la Confederaziun. Quai è stà l’emprim referendum dals chantuns en l’entir’istorgia da la Confederaziun; el ha gì per consequenza ch’il pachet fiscal è vegnì refusà dal pievel svizzer.

A partir dal matg 2004 fin la fin da l’onn 2007 ha Widmer-Schlumpf fatg part dal cussegl da banca da la Banca naziunala svizra, a partir dal mars 2007 sco vicepresidenta.

Elecziun sco cussegliera federala

En las elecziuns dal Cussegl federal da l’onn 2007 è Widmer-Schlumpf vegnida elegida sco cussegliera federala empè da Christoph Blocher, il candidat uffizial da la Partida populara svizra (PPS) e cusseglier federal en uffizi. Quest coup maiudì è sta pussaivel a basa d’ina cunvegna tranter la Partida socialdemocratica da la Svizra, la Partida ecologica svizra e la Partida cristiandemocratica svizra. Il pli absolut da 122 vuschs ha Widmer-Schlumpf cuntanschì en il segund scrutini (ed è vegnida elegida cun 125 vuschs). Christoph Blocher ha obtegnì 115 vuschs. Per blers politichers ed observaturs da la politica è l’elecziun da Widmer-Schlumpf stada ina gronda surpraisa.

Gia avant l’elecziun avevan ils manaders da la fracziun da la PPS communitgà «d’excluder» da la fracziun mintga commember ch’acceptia la tscherna senza esser vegnì nominà da la fracziun. L’exclusiun ha per consequenza ch’il commember na po ni far quint cun il sustegn da la fracziun ni sa participar als inscunters da la partida. Widmer-Schlumpf ha giavischà in di temp da reflexiun per decider sch’ella acceptia u refusia si’elecziun. Il di suenter ha ella confermà avant l’Assamblea federala d’acceptar sia tscherna sco cussegliera federala. Ensemen cun il segund cusseglier federal da la PPS, Samuel Schmid, n’è ella perquai betg pli vegnida purtada da sia fracziun.

Cun Eveline Widmer-Schlumpf han per l’emprima giada trais dunnas fatg part a medem temp dal Cussegl federal. Suenter Eugène Ruffy è ella il segund commember dal Cussegl federal, dal qual il bab è gia stà cusseglier federal.

Critica d’avair acceptà l’elecziun

Ils manaders da la fracziun da la PPS han reproschà a Widmer-Schlumpf d’avair tradì si’atgna partida. Sinaquai ha ella declerà en diversas intervistas ch’ella vulevi a l’entschatta refusar l’elecziun, ma per salvar il sez da la PPS haja ella midà idea. Ina documentaziun fatga da la Televisiun svizra ha empruvà da mussar co ch’igl è vegnì a l’elecziun da la cussegliera federala. Sa basond sin questa documentaziun ha la PPS rinfatschà a Widmer-Schlumpf d’avair ditg manzegnas e d’avair intrigà cunter Christoph Blocher. Ella ha dentant refusà questas inculpaziuns e ditg ch’il film dettia in fauss maletg.

Dumonda d’exclusiun da la partida

Foto uffiziala dal Cussegl federal dal 2009

La PPS svizra ha discutà da sclauder Eveline Widmer-Schlumpf da la partida, senza prender però ina decisiun formala. In’expertisa giuridica ha mussà che la PPS svizra na dastgia betg excluder ina persuna singula, perquai che las secziuns chantunalas regleschian l’appartegnientscha a la PPS. La partida naziunala dastga be sclauder in’entira partida chantunala. La suprastanza centrala da la Partida populara svizra ha pretendì ils 4 d’avrigl 2008 che Widmer-Schlumpf sa retiria immediatamain dal Cussegl federal e ch’ella sortia fin ils 11 d’avrigl 2008 da la PPS. En cas che Widmer-Schlumpf na sortia betg, stoppia la PPS grischuna sclauder ella fin ils 30 d’avrigl 2008, cas cuntrari veglia la PPS svizra sclauder la partida chantunala dal Grischun. Widmer-Schlumpf n’ha betg acceptà las pretensiuns da la PPS svizra. Tenor la cussegliera federala Micheline Calmy-Rey sustegnia l’entir Cussegl federal la commembra nov elegida. Ils 8 d’avrigl 2008 ha la direcziun da la PPS grischuna declerà ch’ella na sclaudia betg Widmer-Schlumpf. Quai han er ils delegads confermà cun 163 vuschs (ed intginas abstenziuns) en ina votaziun consultativa dals 23 d’avrigl.

Ils 11 d’avrigl 2008 èn 12 000 persunas sa participadas a Berna ad ina demonstraziun da simpatia per Eveline Widmer-Schlumpf. Questa manifestaziun per dapli respect envers instituziuns politicas è vegnida lantschada da diversas associaziuns da dunnas, manadas da l’Alliance F.

Il prim da zercladur 2008 ha la suprastanza centrala da la PPS sclaus l’entira PPS dal Grischun da la PPS Svizra. Sinaquai è ina gronda part da la PPS dal Grischun s’orientada da nov ed ha fundà la Partida burgais-democratica (PBD) dal Grischun. La simpatia da la populaziun svizra per Eveline Widmer-Schlumpf è sa manifestada ils 10 da schaner 2009 cun eleger ella sco ‹Svizra da l’onn 2008› en rom da la surdada dal SwissAward.

Reelecziun per la perioda d’uffizi 2012–2015

Malgrà tuttas stentas da vart da la PPS svizra d’impedir sia reelecziun, è Widmer-Schlumpf vegnida reelegida il december 2011 da l’Assamblea federala per in’ulteriura perioda d’uffizi. Ella ha sinaquai midà dal Departament federal da giustia e polizia a la testa dal Departament da finanzas. L’onn 2012 è Eveline Widmer-Schlumpf stada en uffizi sco presidenta dal Cussegl federal.

Demissiun

Ils 28 d’october 2015 ha Eveline Widmer-Schlumpf annunzià sia demissiun per la fin da l’onn 2015. Ils 9 da december 2015 ha l’Assamblea federala elegì ses successur Guy Parmelin (PPS). Dapi l’avrigl 2017 è Eveline Widmer-Schlumpf presidenta da la Pro Senectute.

Litteratura

• Andrea Hämmerle: Die Abwahl – Fakten und Figuren. Rüegger, Glaruna/Cuira 2011, ISBN 978-3-7253-0981-8
• Esther Girsberger: Eveline Widmer-Schlumpf. Die Unbeirrbare. Orell Füssli, Turitg 2011, ISBN 978-3-280-06124-4

Colliaziuns

• Eveline Widmer-Schlumpf en il Lexicon istoric retic

Predecessur(a) Christoph Blocher

Commember dal Cussegl federal 2007–2015

Successur(a) Guy Parmelin