Ido

Quest artitgel è vegnì scrit d'in student da la lingua rumantscha e pudess cuntegnair sbagls d'ortografia e da grammatica.

Ido Ido
Pledaders	100-200
Tipologia	SVO
Classificaziun
- Linguas artifizialas 0- Ido
Status uffizial
Reglà da	Uniono por la Linguo Internaciona Ido
Codes da lingua
ISO 639-1	io
ISO 639-2	ido
ISO 639-3	ido
IETF	io
Exempel
Emprim artitgel da la Decleraziun universala dals dretgs umans: «Omna homi naskas libera ed egala relate digneso e yuri. Li es dotita per raciono e koncienco e devas agar vers l'una l'altra en spirito di frateso.»

La lingua auxiliar internaziunala Ido è vegnida creada l'onn 1907 sco in Esperanto reformà. Ido ha similantscha cun Esperanto, ma cun in grond numer da differentschas sco ina absentscha completa da signs diacritics, l'utilisaziun da la littera "q", ina gronda utilisaziun da suffixs ma minus dal prefix "mal". Tutavia ella ha in grond numer da pleds identics.

Ido era in serios essai da utilisar las experienzas jam vastas da Esperanto, prendend en consideration las criticas che jam l'onn 1894 han gì forzà Zamenhof ips a proponer cambis ils quals en gronda mesura eran simils e mesm identics cun els differentschands Ido dad Esperanto. Zamenhof en cuntrast cun Schleyer han gì chapidas il valor da l'internaziunalitad al minus da las radices dal vocabulari; Ido ha realisà quel, ma n'ha cumpletà betg il pass comenzià per Zamenhof: Ido retegne l'artifizialitad da certe affixs e dictava a ils emprendents ina applitgaziun da reglas appelladas "logic" cun differenzas superflue. Il resultat è che in text en Ido a vices è tant difficile a decifrar a in na initiato sco in en Esperanto.

Promittent per la promoziun da Ido era l'adheziun da publicamain conuda persunalitads ch'han dadas a la nova lingua ina certa brillanzia e luster, che ils emprims idists ben chapeva sco utilisar en la propaganda: Louis Couturat, Otto Jespersen, Wilhelm Ostwald, il chimist, che donava ina part da ses Premi Nobel a Ido.

Positivs èn anque ils impressiunants lavurs lexicografics che'd initiava quasi immediatemain e che ancora hodie sembla esser ina tradiziun ch'è mantegnida. In idist svedais, Axel Rylander, ha recentamain finì dicziunaris Ido-svedais e svedais-Ido, omaduas gronds.

Els emprims idists han gì stà eminents leaders dal moviment esperantist, ma jam per autras causas che els linguistic els se alora distantiava dal "esperantismo" che se manifestava sco ina semi-religiun, il homaranismo da Zamenhof, in idealism multo simpatic e attractiv, al qual decretava categoricamain che Ido è in instrument da communicaziun e na in mez betg per fraternisar l'umanità. Quist ideologia u proclamaziun da manco da ideologia han gì tost consequenzias: persunas attrahitas per la "interna ideo" da Esperanto na adhereva betg a Ido. En loco del voces enthusiasmante da ils esperantists cun visiuns da in muond megldr, quasi "A la Utopia per Esperanto", il public audiva la sic invitaziun: "Ella è ina lingua practica! Dovra ella!"

Sco autras linguas auxiliaras internaziunalas, Ido ha trovà in grond numer da pledadors cun la diffusiun da l'Internet.

Exempels

Il Babnoss per ido:

Patro nia, qua esas en la cielo,

tua nomo santigesez;

tua regno advenez;

tua volo facesez quale en la cielo

tale anke sur la tero.

Donez a ni cadie l'omnadiala pano,

e pardonez a ni nia ofensi,

quale anke ni pardonas a nia ofensanti,

e ne duktez ni aden la tento,

ma liberigez ni del malajo.

Ido en Vichipedia

I dat era ina Vichipedia per Ido

Ido

Exempels

Ido en Vichipedia

Colliaziuns