Micurà de Rü (atgnamain Nikolaus Bacher; 4 da december 1789 a Rü, St. Kassian, Badia, Tirol dal Sid – 29 da mars 1847 a Wilten, Puntina, Austria) era in linguist ladin dolomitan.

Biografia modifitgar

Micurà de Rü e naschì ils 4 da december da l'onn 1789 sco Nikolaus Bacher a Rü, in aclaun da San Ćiascian (St. Kassian) en la vischnanca da Badia (Abtei) en il Tirol dal Sid. El era il davos da quatter figls d'ina famiglia da purs da muntogna ladina. Bacher ha frequentà la scola elementara en ses vitg da naschientscha ed il gimnasi a Brixen. Suenter l'examen da matura ha el studegià filosofia e teologia tranter auter a Puntina, Trento e Salzburg.

Ils 28 d'avust 1814 è el vegnì ordinà sco sacerdot a Salzburg. Ses emprims onns sco sacerdot ha el passentà en varias plaivs austriacs. El ha operà per plirs onns sco chaplon d'armada e sco educatur en in institut a Milaun. Plinavant è el er stà lector per lingua taliana a l'Universitad da Puntina. Suenter onns da malsogna è Micurà de Rü mort ils 29 da mars 1847 a Wilten, in quartier da Puntina.

Sper l'uffizi sacerdota è el s'interessà particularmain per sia lingua materna, il ladin da las Dolomitas. L'onn 1833 ha el redigì l'emprima grammatica ladina cun il titel Versuch einer deütsch-ladinischen Sprachlehre – Erstmalige Planung einer gesamtdolomitenladinischen Schriftsprache. L'idea da basa da quest'ovra era l'elavuraziun d'ina lingua da scrittira cuminaivla per tut ils Ladins. En regurdanza da Micurà de Rü è l'institut cultural ladin da San Martin de Tor, fundà l'onn 1976, vegnì numnà tenor el.

Litteratura modifitgar

  • Lois Craffonara: Micurà de Rü / Nikolaus Bacher (1789 – 1847). Leben und Werk., en Ladinia XVIII. (1994), pp. 5–133
  • Lois Craffonara, Nikolaus Bacher: Versuch einer deütsch-ladinischen Sprachlehre – Erstmalige Planung einer gesamtdolomitenladinischen Schriftsprache – 1833., en Ladinia XVIII. (1994), pp. 135–205
  • Nikolaus Bacher (Micurà de Rü): Versuch einer Deütsch-Ladinischen Sprachlehre., herausgegeben und mit Anmerkungen von Lois Craffonara, en Ladinia XIX. (1995), pp. 1–304

Colliaziuns modifitgar