Lingua tudestga
Lingua tudestga deutsche Sprache | |
---|---|
Pajais | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Pledaders | 100 milliuns |
Tipologia | SVO |
Classificaziun | |
- Linguas Indo-Europeas | |
Status uffizial | |
Uffizial en | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Codes da lingua | |
ISO 639-1 | de |
ISO 639-3 | deu |
Exempel | |
Alle Menschen sind frei und gleich an Würde und Rechten geboren. Sie sind mit Vernunft und Gewissen begabt und sollen einander im Geist der Brüderlichkeit begegnen. |
La lingua tudestga (tudestg: deutsch, deutsche Sprache) è la lingua uffiziala da la Germania, da l'Austria, dal Principadi da Liechtenstein ed è ina da las linguas uffizialas da la Svizra, dal Luxemburg, da la Belgia e dal Tirol dal Sid (Italia).
Il tudestg è ina da las linguas germaniqas ed è la lingua materna da passa 100 milliuns persunas. Ultra da quai vegn el discurrì sco segunda lingua u lingua straniera en blers auters pajais.
Definiziun
modifitgarIl term «lingua tudestga» sa referescha principalmain a la lingua standardisada da l’aut tudestg (Standardhochdeutsch), che deriva da dialects da l’ost e dal sid da la Germania. Ils dialects regiunals vegnan be parzialmain cumpigliads en questa lingua standard.
A la lingua tudestga appartegnan er las furmas istoricas sco l’aut tudestg vegl e l’aut tudestg mesaun, sco er variantas pli novas e linguas da contact. Dialects emigrants sco Pennsylvania Dutch u transiziuns dialectalas derivan da quest continuum dialectal.
Il jiddic, che ha ses origin en l’aut tudestg mesaun, è sa sviluppà independentamain sut influenza slavica ed ebraica. In svilup sumegliant ha gì la lingua creola Unserdeutsch, ch’è lexicalmain basada sin il tudestg.
Istorgia
modifitgarLa lingua tudestga ha ses origins en il germanic e sa sviluppa tras pliras fasas linguisticas:[1]
- Althochdeutsch (750–1050): Distinguì dad autras linguas germanicas tras la Segunda Mutaziun Consonantica.
- Mittelhochdeutsch (1050–1350): Simplificaziun dal sistem grammatical e furmaziun da la poesia ritga da la cultura da chavalaria.
- Frühneuhochdeutsch (1350–1650): Svilupp da la lingua scritta e standardisaziun tras la stampa.
- Neuhochdeutsch (dapi 1650): Creaziun d’ina lingua standard regiunala e naziunala cun dialects locals.
La lingua tudestga moderna è sa sviluppada grazia a l’influenza da la stampa, da la refurmaziun e da las scolas, creond ina lingua standard scritta unifitgada.