Jacob Michael

Quest artitgel u questa secziun ha basegn d'ina repassada. Sche ti t'interesseschas per la tematica, pos ti al repassar e meglierar.

Jacob Michael (* 9 da december 1916 a Casti; † 6 da mars 2003 a Sagogn) fuva in pardicànt, pur e scriptur grischunais. Grond engaschi ha el fatg per animar da salvar il linguatg rumantsch, oravantut il ses idiom sutsilvan.

Vita

Il 1916 es el naschì sco ultim figl da 10 uffants da Murezi e Julia Michael en Val Schons. El ha frequentà la scola primara a Donat e la scola secundara a Ziràn avant che ir a Cuira a la scola chantunala. 1938 ha el fat matura per silsuenter ir a Basilea e Turitg per studegiar teologia.

1942 ha Michael terminà il studi ed es daventà pardicànt, el ha substituà en las plaivs da Tschlin, Avras e Pitasch. A Pitasch empren el d'enconuscher la surmestra da lavur a maun. Egl onn 1948 maridan Jacob Michael e Dora Janki da Vuorz. Curt silsuenter ha el surpiglià sia emprima plaiv, la plaiv da Valando-Sagogn, la ha el remplazzà Benedetg Dolf. Il per ha tegnì set uffànts.

Desch onns plitard es el vegni plidà a Samedan ma el lascha encrescher là. 1973 turnà el en Val Schons e pastorescha là las plaivs da Ziràn-Muntogna da Schons. 1984 è Jacob Michael vegnì pensiunà e turna en la sia chasa a Sagogn, ma pensiunà es il fauss pled per descriver ils ultims onns da ser Michael. El tegnaiva bler animals: nursas e chavras, gaglinas, andas ed in galdegn. Fin 1998 tegnaiva el anc priedi per rumantsch, a Sagogn ed era en Val Schons. Ils 10 da marz 2003 es el vegnì satra sin il santeri da la baselgia reformada da Sagogn.

Ovra litterara

Gia 1935 ha el, era animà da Ramun Vieli, publitgà ses emprims artitgels per sutsilvan en La casa paterna e suondà sun massa artitgels en La Pùnt ed il Fögl Ladin e las gasettas tudestgas dil Grischun sco era en il Bündner Kirchenbote.

Sco redactur es el stà responsabels tranter 1974 e 1984 per La Pùnt e dal 1953 fin il 1995 per la part sutsilvana dad il Calender per mintga gi e davent dil 1973 ha el redigì il Dun da Nadal. Tut quai ha el fat en ses temps liber. El ha era translatà vers in tozzel teaters.

Funtaunas

• Igl cratsch vean. Egna giuvantetgna sen la Muntogna da Schons. Tom I. Renania, Donat. 1997.
• Luzi Battaglia: Noss morts. Pardicànt Jacob Michael-Janki. En: La Quotidiana. Venderdi, 28-3-2003, p.19
• Huldrych Blanke: La zearp. Egn peer patratgs da priedi, inspiros da la ruschanada «La zearp da Valatscha», da Jacob Michael. En: La Quotidiana. Venderdi, 25-4-2003.

Colliaziuns

• Adolf Collenberg: Jacob Michael en il Lexicon istoric retic